Page 541 - خدمات متقابل ایران و اسلام

‫زﻧﻮزي و در ﻋﺼﺮ ﻣﺎ ﻋﻼﻣﻪ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﺋﻲ را ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺎم ﺑﺮد‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﻌﻀﻲ دﻳﮕﺮ از اﻳﺎﻻت و اﺳﺘﺎﻧﻬﺎي اﻳﺮان ﺳﻬﻢ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮي دارﻧﺪ از ﻗﺒﻴﻞ ﺧﺮاﺳﺎن‪ ،‬اﺻﻔﻬﺎن‪ ،‬ﻓﺎرس‪...‬‬

‫آﻧﭽﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻏﻴﺮﻣﻨﺘﻈﺮه ﺗﻠﻘﻲ ﺷﻮد اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺳﻬﻢ را در ﻋﻠﻮم ﻋﻘﻠﻲ از زﻣﺎن ﻣﻴﺮداﻣﺎد ﺗﺎ‬
‫ﻋﺼﺮ ﻣﺎ‪ ،‬ﺷﻤﺎل اﻳﺮان‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﮔﻴﻼن و ﻣﺎزﻧﺪران و ﮔﺮﮔﺎن دارد‪ .‬در ﺣﺪود ﺳﻲﻧﻔﺮ از ﻣﻌﺎرﻳﻒ اﺳﺎﺗﻴﺪ ﻓﻠﺴﻔﻪ از‬
‫اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪاﻧﺪ و در ﻣﻴﺎن آﻧﻬﺎ ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرگ و ﻧﺎﻣﺪاري وﺟﻮد دارﻧﺪ از ﻗﺒﻴﻞ ﻣﻴﺮداﻣﺎد‪ ،‬ﻣﻼ اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ‬
‫ﺧﺎﺟﻮﺋﻲ‪ ،‬آﻗﺎ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻴﺪآﺑﺎدي‪ ،‬ﻣﻼﻋﻠﻲ ﻧﻮري‪ ،‬ﻣﻴﺮﻓﻨﺪرﺳﻜﻲ‪ .‬ﻋﺒﺪاﻟﺮزاق ﻻﻫﻴﺠﻲ ﻣﻼ ﻣﺤﻤﺪ ﺟﻌﻔﺮ ﻟﻨﮕﺮودي‬
‫و ﻏﻴﺮ ﻫﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﮔﺮوه اﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﻳﺎ ﺗﺪرﻳﺴﺸﺎن اﺻﻔﻬﺎن ﺑﻮده اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﺧﻮدﺷﺎن از ﺷﻤﺎل‬

‫اﻳﺮاﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ - 10‬ﻃﺒﻘﺎت ﻓﻼﺳﻔﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺒﻲ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﺪﺳﺖ آوردهاﻳﻢ‪ ،‬ﻳﻚ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﻨﻈﻢ و ﻣﺮﺗﺐ و ﺑﺪون وﻗﻔﻪ اﺳﺖ و‬
‫ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻳﻚ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﺴﺘﻤﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ ﻧﻈﻴﺮ آﻧﺮا در ﻓﻘﻪ و ﺣﺪﻳﺚ و ﻋﺮﻓﺎن و ادﺑﻴﺎت و ﺣﺘﻲ رﻳﺎﺿﻴﺎت‬

‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ اراﺋﻪ دﻫﻴﻢ‪.‬‬
‫از ﻧﻈﺮ اﺳﺘﺎد و ﺷﺎﮔﺮدي‪ ،‬ﻓﻘﻂ در دو ﻧﻘﻄﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺠﻬﻮل ﻣﻲرﺳﻴﻢ ﻳﻜﻲ در ﻣﻼاﺳﻤﺎﻋﻴﻞ‬
‫ﺧﺎﺟﻮﺋﻲ ﻛﻪ زﻣﺎﻧﺶ ﻣﻘﺎرن ﺑﺎ ﻓﺘﻨﻪ اﻓﻐﺎن اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻪ ﺧﻮدش و ﻧﻪ دﻳﮕﺮان)در ﺣﺪودي ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﺪﺳﺖ‬

‫آوردهاﻳﻢ( از اﺳﺎﺗﻴﺪ او ﻳﺎد ﻧﻜﺮدهاﻧﺪ‪ .‬و دﻳﮕﺮ در ﻓﺨﺮاﻟﺪﻳﻦ ﺳﻤﺎﻛﻲ اﺳﺘﺎد ﻣﻴﺮداﻣﺎد اﺳﺖ ﻛﻪ اﺳﺎﺗﻴﺪ او‬
‫را ﻧﻤﻲﺷﻨﺎﺳﻴﻢ)‪.(1‬‬

‫اﻟﺒﺘﻪ در اﻳﻦ دو ﻧﻘﻄﻪ وﻗﻔﻪاي ﭘﻴﺪا ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺴﻠﺴﻞ اﺳﺘﺎد و ﺷﺎﮔﺮد ﺑﻬﻢ ﻧﺨﻮرده اﺳﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﻓﻌﻼ ﺑﺮ ﻣﺎ‬
‫ﻣﺠﻬﻮل اﺳﺖ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺑﺪﺳﺖ آﻳﺪ‪ .‬اﮔﺮ از اﻳﻦ دو ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺠﻬﻮل ﺻﺮف ﻧﻈﺮ ﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺳﻠﺴﻠﻪ‬
‫اﺳﺎﺗﻴﺪ ﺧﻮد را ﺗﺎ ﺑﻮﻋﻠﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﻴﻢ و اﮔﺮ ﺷﻴﺦ ﺑﻬﺎﻳﻲ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺳﺘﺎد ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺑﭙﺬﻳﺮﻳﻢ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از دو‬
‫ﻧﻘﻄﻪ اﺑﻬﺎم ﺑﺮﻃﺮف ﻣﻲﺷﻮد ﻳﻌﻨﻲ از ﻃﺮﻳﻖ ﺷﻴﺦ ﺑﻬﺎﻳﻲ و اﺳﺘﺎدش ﻣﻼﻋﺒﺪاﷲ ﻳﺰدي ﻧﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻴﺮداﻣﺎد‬

‫ﺗﺎ ﺑﻮﻋﻠﻲ ﺳﻠﺴﻠﻪ اﺳﺘﺎد و ﺷﺎﮔﺮدي ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻮﻋﻠﻲ ﺷﺨﺼﺎ وﺿﻊ دﻳﮕﺮي دارد‪ ،‬او اﺳﺎﺳﺎ اﺳﺘﺎد ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ اﺳﺘﻔﺎدهاش ﺻﺮﻓﺎ از ﻛﺘﺐ دﻳﮕﺮان‬

‫ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ - 11‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻮﻋﻠﻲ در ﻓﻠﺴﻔﻪ اﺳﺘﺎد ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ و ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻛﺘﺐ دﻳﮕﺮان‬

‫ﭘﺎورﻗﻲ‪:‬‬
‫)‪ (1‬ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ در ﻣﻮرد ﻓﺨﺮاﻟﺪﻳﻦ ﺳﻤﺎﻛﻲ اﺧﻴﺮا ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﮔﺮد ﻏﻴﺎثاﻟﺪﻳﻦ ﻣﻨﺼﻮر ﺑﻮده اﺳﺖ‬
‫رﺟﻮع ﺷﻮد ﺑﻪ ﺻﻔﺤﻪ ‪ 585‬ﻫﻤﻴﻦ ﻛﺘﺎب)ﭘﺎورﻗﻲ( ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬اﻳﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺠﻬﻮل ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪ‪.‬‬

‫اﻣﻴﺪوارﻳﻢ ﺑﺎ ﻫﻤﻜﺎري ﻓﻀﻼءﻣﺘﺘﺒﻊ ﺑﻪ اﺳﺘﺎد ﻳﺎ اﺳﺎﺗﻴﺪ ﺧﻮاﺟﻮﺋﻲ ﻧﻴﺰ دﺳﺖ ﻳﺎ ﺑﻴﻢ و ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺠﻬﻮﻟﻲ از‬
‫اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺑﺎﻗﻲ ﻧﻤﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻓﻴﻠﺴﻮف ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻓﺎراﺑﻲ و اﻟﻜﻨﺪي ﻛﻪ دو ﺳﺮﺳﻠﺴﻠﻪ دﻳﮕﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻴﺰ‪ ،‬اﺳﺘﺎد ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻧﺪاﺷﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ از ﻫﻴﭻ ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺳﺘﺎد اﻟﻜﻨﺪي ﻳﺎد ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ اﺳﺎﺳﺎ در آﻧﻮﻗﺖ ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﻲ در ﻣﺤﻴﻂ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄ ‪‬ﻬﺮ‬ ‫‪540‬‬

‫‪www.nasimemotahar.com‬‬

‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬