Page 546 - خدمات متقابل ایران و اسلام

‫اﻧﺴﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﺎﻧﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺳﻠﺴﻠﻪ زﻳﻮرﻫﺎ و زﻳﻨﺘﻬﺎ و ﻧﻘﺎﺷﻴﻬﺎ ﻣﺰﻳﻦ ﮔﺮدد ﺑﺪون اﻳﻨﻜﻪ‬
‫ﺗﺮﺗﻴﺒﻲ در ﻛﺎر ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ از ﻛﺠﺎ آﻏﺎز ﺷﻮد و ﺑﻪ ﻛﺠﺎ اﻧﺘﻬﺎ ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﻣﺜﻼً از ﺳﻘﻒ ﺷﺮوع ﺷﻮد ﻳﺎ از دﻳﻮارﻫﺎ و از‬
‫ﻛﺪام دﻳﻮار‪ ،‬از ﺑﺎﻻي دﻳﻮار ﻳﺎ از ﭘﺎﻳﻴﻦ‪ .‬در ﻋﺮﻓﺎن ﺑﺮﻋﻜﺲ‪ ،‬ﻋﻨﺎﺻﺮ اﺧﻼﻗﻲ ﻣﻄﺮح ﻣﻲﺷﻮد اﻣﺎ ﺑﻪ اﺻﻄﻼح ﺑﻪ‬

‫ﺻﻮرت دﻳﺎﻟﻜﺘﻴﻜﻲ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺘﺤﺮك و ﭘﻮﻳﺎ‪.‬‬
‫ﺛﺎﻟﺜ ًﺎ ﻋﻨﺎﺻﺮ روﺣﻲ اﺧﻼﻗﻲ ﻣﺤﺪود اﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﻌﺎﻧﻲ و ﻣﻔﺎﻫﻴﻤﻲ ﻛﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎً آﻧﻬﺎ را ﻣﻲ ﺷﻨﺎﺳﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻋﻨﺎﺻﺮ‬
‫روﺣﻲ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ ﺑﺴﻲ وﺳﻴﻊ ﺗﺮ و ﮔﺴﺘﺮدهﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬در ﺳﻴﺮ و ﺳﻠﻮك ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ از ﻳﻚ ﺳﻠﺴﻠﻪ اﺣﻮال و واردات‬
‫ﻗﻠﺒﻲ ﺳﺨﻦ ﻣﻲ رود ﻛﻪ ﻣﻨﺤﺼﺮ ًا ﺑﻪ ﻳﻚ »ﺳﺎﻟﻚ راه« در ﺧﻼل ﻣﺠﺎﻫﺪات و ﻃﻲ ﻃﺮﻳﻖﻫﺎ دﺳﺖ ﻣﻲدﻫﺪ و‬

‫ﻣﺮدم دﻳﮕﺮ از اﻳﻦ اﺣﻮال و واردات ﺑﻲﺧﺒﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺨﺶ دﻳﮕﺮ ﻋﺮﻓﺎن ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ ﺑﻪ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻫﺴﺘﻲ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺧﺪا و ﺟﻬﺎن و اﻧﺴﺎن‪ .‬ﻋﺮﻓﺎن در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﻠﺴﻔﻪ اﺳﺖ و ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﻫﺴﺘﻲ را ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻼف ﺑﺨﺶ اول ﻛﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺧﻼق اﺳﺖ و‬

‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ اﻧﺴﺎن را ﺗﻐﻴﻴﺮ‬
‫دﻫﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ در ﺑﺨﺶ اول‪ ،‬ﺑﺎ اﺧﻼق ﺗﻔﺎوﺗﻬﺎﺋﻲ داﺷﺖ‪ ،‬در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﺎ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺗﻔﺎوﺗﻬﺎﺋﻲ دارد‪.‬‬

‫ﻋﺮﻓﺎن و اﺳﻼم‬

‫ﻋﺮﻓﺎن ﻫﻢ در ﺑﺨﺶ ﻋﻤﻠﻲ و ﻫﻢ در ﺑﺨﺶ ﻧﻈﺮي‪ ،‬ﺑﺎ دﻳﻦ ﻣﻘﺪس اﺳﻼم‪ ،‬ﺗﻤﺎس و اﺻﻄﻜﺎك ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ‪،‬‬
‫زﻳﺮا اﺳﻼم ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﺮ دﻳﻦ و ﻣﺬﻫﺐ دﻳﮕﺮ‪ ،‬و ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻫﺮ دﻳﻦ و ﻣﺬﻫﺐ دﻳﮕﺮ‪ ،‬رواﺑﻂ اﻧﺴﺎن را ﺑﺎ ﺧﺪا و‬
‫ﺟﻬﺎن و ﺧﻮدش ﺑﻴﺎن ﻛﺮده و ﻫﻢ ﺑﻪ ﺗﻔﺴﻴﺮ و ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻫﺴﺘﻲ ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻗﻬﺮا اﻳﻨﺠﺎ اﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻃﺮح‬

‫ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻴﺎن آﻧﭽﻪ ﻋﺮﻓﺎن ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻲدارد ﺑﺎ آﻧﭽﻪ اﺳﻼم ﺑﻴﺎن ﻛﺮده اﺳﺖ ﭼﻪ ﻧﺴﺒﺘﻲ ﺑﺮﻗﺮار اﺳﺖ؟‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﻋﺮﻓﺎي اﺳﻼﻣﻲ ﻫﺮﮔﺰ ﻣﺪﻋﻲ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺳﺨﻨﻲ ﻣﺎوراء اﺳﻼم دارﻧﺪ‪ ،‬و از ﭼﻨﻴﻦ ﻧﺴﺒﺘﻲ ﺳﺨﺖ ﺗﺒﺮي‬
‫ﻣﻲﺟﻮﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﻋﻜﺲ‪ ،‬آﻧﻬﺎ ﻣﺪﻋﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﻘﺎﻳﻖ اﺳﻼﻣﻲ را ﺑﻬﺘﺮ از دﻳﮕﺮان ﻛﺸﻒ ﻛﺮدهاﻧﺪ و ﻣﺴﻠﻤﺎن‬

‫واﻗﻌﻲ آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻋﺮﻓﺎ ﭼﻪ در ﺑﺨﺶ ﻋﻤﻠﻲ و ﭼﻪ در ﺑﺨﺶ ﻧﻈﺮي ﻫﻤﻮاره ﺑﻪ ﻛﺘﺎب و ﺳﻨﺖ و ﺳﻴﺮه‬
‫ﻧﺒﻮي و اﺋﻤﻪ و اﻛﺎﺑﺮ ﺻﺤﺎﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫وﻟﻲ دﻳﮕﺮان درﺑﺎره آﻧﻬﺎ ﻧﻈﺮﻳﻪﻫﺎي دﻳﮕﺮي دارﻧﺪ و ﻣﺎ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ آن ﻧﻈﺮﻳﻪﻫﺎ را‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬ ‫‪545‬‬

‫‪www.nasimemotahar.com‬‬

‫ﻟﻄﻔ ًﺎ ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬