Page 549 - خدمات متقابل ایران و اسلام

‫اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻛﻼﻣﻲ و ﻓﻠﺴﻔﻲ و ﺑﺎﻻﺧﺺ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻓﻠﺴﻔﻲ اﺷﺮاﻗﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻣﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﻋﺮﻓﺎ ﭼﻪ اﻧﺪازه ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ ﻗﻮاﻋﺪ و ﺿﻮاﺑﻂ ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺮاي ﻣﺎﻳﻪﻫﺎي اوﻟﻲ اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻴﺎن ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬آﻳﺎ‬
‫ﻣﻮﻓﻘﻴﺘﺸﺎن در اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻓﻘﻬﺎ ﺑﻮده اﺳﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ؟ و ﭼﻪ اﻧﺪازه ﻣﻘﻴﺪ ﺑﻮدهاﻧﺪ ﻛﻪ از اﺻﻮل واﻗﻌﻲ‬
‫اﺳﻼم ﻣﻨﺤﺮف ﻧﺸﻮﻧﺪ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ آﻳﺎ ﺟﺮﻳﺎﻧﺎت ﺧﺎرﺟﻲ ﭼﻪ اﻧﺪازه روي ﻋﺮﻓﺎن اﺳﻼﻣﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ؟‬
‫آﻳﺎ ﻋﺮﻓﺎن اﺳﻼﻣﻲ آﻧﻬﺎ را در ﺧﻮد ﺟﺬب ﻛﺮده و رﻧﮓ ﺧﻮد را ﺑﻪ آﻧﻬﺎ داده و در ﻣﺴﻴﺮ ﺧﻮد از آﻧﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻛﺮده اﺳﺖ و ﻳﺎ ﺑﺮﻋﻜﺲ ﻣﻮج آن ﺟﺮﻳﺎﻧﺎت ﻋﺮﻓﺎن اﺳﻼﻣﻲ را در ﺟﻬﺖ ﻣﺴﻴﺮ ﺧﻮد اﻧﺪاﺧﺘﻪ اﺳﺖ؟‪ ...‬اﻳﻨﻬﺎ‬
‫ﻫﻤﻪ ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ و دﻗﺖ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬آﻧﭽﻪ ﻣﺴﻠﻢ اﺳﺖ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻋﺮﻓﺎن‬

‫اﺳﻼﻣﻲ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ اﺻﻠﻲ ﺧﻮد را از اﺳﻼم ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و ﺑﺲ‪.‬‬
‫ﻃﺮﻓﺪاران ﻧﻈﺮﻳﻪ اول و ﻛﻢ و ﺑﻴﺶ ﻃﺮﻓﺪاران ﻧﻈﺮﻳﻪ دوم ﻣﺪﻋﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﺳﻼم دﻳﻨﻲ ﺳﺎده و ﺑﻲﺗﻜﻠﻴﻒ‬
‫و ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻓﻬﻢ و ﺧﺎﻟﻲ از ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ رﻣﺰ و ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻏﺎﻣﺾ و ﻏﻴﺮﻣﻔﻬﻮم و ﻳﺎ ﺻﻌﺐاﻟﻔﻬﻢ اﺳﺖ‪ .‬اﺳﺎس اﻋﺘﻘﺎدي‬

‫اﺳﻼم ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﺗﻮﺣﻴﺪ ﺗﻮﺣﻴﺪ اﺳﻼم ﻳﻌﻨﻲ ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ ﻣﺜﻼ ﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺳﺎزﻧﺪهاي دارد ﻣﺘﻐﺎﻳﺮ و ﻣﺘﻤﺎﻳﺰ از‬
‫ﺧﻮد‪ ،‬ﺟﻬﺎن ﻧﻴﺰ ﺳﺎزﻧﺪهاي د ارد ﺟﺪا و ﻣﻨﻔﺼﻞ از ﺧﻮد‪ .‬اﺳﺎس راﺑﻄﻪ اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﻣﺘﺎﻋﻬﺎي ﺟﻬﺎن از ﻧﻈﺮ‬
‫اﺳﻼم زﻫﺪ اﺳﺖ زﻫﺪ ﻳﻌﻨﻲ اﻋﺮاض از ﻣﺘﺎﻋﻬﺎي ﻓﺎﻧﻲ دﻧﻴﺎ ﺑﺮاي وﺻﻮل ﺑﻪ ﻧﻌﻴﻢ ﺟﺎوﻳﺪان آﺧﺮت‪ .‬از اﻳﻨﻬﺎ ﻛﻪ‬

‫ﺑﮕﺬرﻳﻢ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﻘﺮرات ﺳﺎده ﻋﻤﻠﻲ ﻣﻲرﺳﻴﻢ ﻛﻪ ﻓﻘﻪ ﻣﺘﻜﻔﻞ آﻧﻬﺎ اﺳﺖ‪ .‬از ﻧﻈﺮ اﻳﻦ ﮔﺮوه آﻧﭽﻪ‬
‫ﻋﺮﻓﺎ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺗﻮﺣﻴﺪ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ ﻣﻄﻠﺒﻲ اﺳﺖ وراء ﺗﻮﺣﻴﺪ اﺳﻼﻣﻲ‪ .‬زﻳﺮا ﺗﻮﺣﻴﺪ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از وﺣﺪت‬
‫وﺟﻮد و اﻳﻨﻜﻪ ﺟﺰ ﺧﺪا و ﺷﺆون و اﺳﻤﺎء و ﺻﻔﺎت و ﺗﺠﻠﻴﺎت او ﭼﻴﺰي وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬ﺳﻴﺮ و ﺳﻠﻮك ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ‬

‫ﻧﻴﺰ وراء زﻫﺪ اﺳﻼﻣﻲ اﺳﺖ‪ .‬زﻳﺮا در ﺳﻴﺮ و ﺳﻠﻮك ﻳﻚ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﻌﺎﻧﻲ و ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻃﺮح ﻣﻴﺸﻮد از ﻗﺒﻴﻞ‬
‫ﻋﺸﻖ و ﻣﺤﺒﺖ ﺧﺪا‪ ،‬ﻓﻨﺎ در ﺧﺪا‪ ،‬ﺗﺠﻠﻲ ﺧﺪا ﺑﺮ ﻗﻠﺐ ﻋﺎرف ﻛﻪ در زﻫﺪ اﺳﻼﻣﻲ ﻣﻄﺮح ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻃﺮﻳﻘﺖ‬
‫ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ اﻣﺮي اﺳﺖ وراء ﺷﺮﻳﻌﺖ اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬زﻳﺮا در آداب ﻃﺮﻳﻘﺖ ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ ﻃﺮح ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻓﻘﻪ از آﻧﻬﺎ‬

‫ﺑﻲﺧﺒﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫از ﻧﻈﺮ اﻳﻦ ﮔﺮوه‪ ،‬ﻧﻴﻜﺎن ﺻﺤﺎﺑﻪ رﺳﻮل اﻛﺮم ﻛﻪ ﻋﺮﻓﺎ و ﻣﺘﺼﻮﻓﻪ ﺧﻮد را ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﻨﺘﺴﺐ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و آﻧﻬﺎ را‬

‫ﭘﻴﺸﺮو ﺧﻮد ﻣﻲداﻧﻨﺪ زاﻫﺪاﻧﻲ ﺑﻴﺶ ﻧﺒﻮدهاﻧﺪ‪ ،‬روح آﻧﻬﺎ از‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄ ‪‬ﻬﺮ‬ ‫‪548‬‬

‫‪www.nasimemotahar.com‬‬

‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬