Page 585 - خدمات متقابل ایران و اسلام

‫ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺎ ﻋﺠﺎﻟﺘﺎ ﺑﺎ اﺣﺴﺎﺳﺎت ﺷﻴﻌﻲ و ﺣﺘﻲ ﺑﺎ اﺣﺴﺎﺳﺎت اﺳﻼﻣﻲ ﺧﻮدﻣﺎن ﻛﺎري ﻧﺪارﻳﻢ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ از‬
‫ﺟﻨﺒﻪ اﻓﺘﺨﺎرات ﻣﻠﻲ ﻣﻄﻠﺐ را ﻣﺤﻞ ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﻴﻢ‪ .‬ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ اﺟﻤﺎﻻ ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ اﻳﻦ دو ﻗﺮن ﭼﻪ‬

‫اﻣﻜﺎﻧﺎﺗﻲ و ﭼﻪ اﻓﺘﺨﺎراﺗﻲ ﺑﺮاي ﻣﻠﺖ اﻳﺮان‬

‫و ﻣﻠﻴﺖ اﻳﺮاﻧﻲ ﻛﺴﺐ ﻛﺮدهاﺳﺖ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ دو ﻗﺮن ﮔﺮوﻫﻲ از اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺑﻪ واﺳﻄﺔ ﭘﻴﺸﻮاﻳﻲ در ﻗﺮاﺋﺖ ﻳﺎ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻳﺎ ﺣﺪﻳﺚ ﻳﺎ ﻓﻘﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎم‬
‫ﭘﻴﺸﻮاﻳﻲ دﻳﻦ و ﻗﺪاﺳﺖ ﻣﺬﻫﺒﻲ در ﻣﻴﺎن ﻣﻠﻞ دﻳﮕﺮ ﻧﺎﻳﻞ ﺷﺪﻧﺪ و در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ در ﺣﺪود ﭘﺎﻧﺼﺪ و ﭘﻨﺠﺎه‬
‫ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﺴﻠﻤﺎن )ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻏﻴﺮ ﺷﻴﻌﻪ( ﺑﺪاﻧﻬﺎ از ﺟﻨﺒﺔ ﻣﺬﻫﺒﻲ اﺣﺘﺮام ﻣﻲﮔﺬارﻧﺪ‪ .‬ﻧﺎﻓﻊ و ﻋﺎﺻﻢ و اﺑﻦ ﻛﺜﻴﺮ و‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺑﺨﺎري و ﻣﺴﻠﻢ ﺑﻦ ﺣﺠﺎج ﻧﻴﺸﺎﺑﻮري و ﻃﺎوس ﺑﻦ ﻛﻴﺴﺎن و رﺑﻴﻌﺔ اﻟﺮأي و اﻋﻤﺶ و‬

‫اﺑﻮﺣﻨﻴﻔﻪ و ﻟﻴﺚ ﺑﻦ ﺳﻌﺪ از اﻳﻦ ﻃﺒﻘﻪاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻟﻴﺚ ﺑﻦ ﺳﻌﺪ ﻫﻤﺎن اﻳﺮاﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻔﺘﻲ ﻣﺼﺮ ﺷﺪ و در ﺳﻔﺮي ﻛﻪ ﺑﻪ ﺣﺞ آﻣﺪ‪ ،‬ﺳﻔﻴﺎن ﺛﻮري )از ﻣﺸﺎﻫﻴﺮ‬

‫درﺟﻪ اول ﻓﻘﻬﺎي ﻋﺎﻣﻪ ﻛﻪ ﺧﻮد ﻋﺮب ﻋﺪﻧﺎﻧﻲ اﺳﺖ( زﻣﺎم ﻧﺎﻗﺔ او را ﺑﻪ اﻓﺘﺨﺎر ﺑﻪ دوش ﻛﺸﻴﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺮوﻫﻲ دﻳﮕﺮ در اﻳﻦ دو ﻗﺮن ﺑﻪ ﭘﻴﺸﻮاﻳﻲ ادﺑﻲ ﻧﺎﻳﻞ آﻣﺪﻧﺪ از ﻗﺒﻴﻞ‪ :‬ﺳﻴﺒﻮﻳﻪ‪ ،‬ﻛﺴﺎﺋﻲ‪ ،‬ﻓﺮاء‪ ،‬اﺑﻮﻋﺒﻴﺪه ﻣﻌﻤﺮ‬

‫ﺑﻦ ﻣﺜﻨﻲ‪ ،‬ﻳﻮﻧﺲ‪ ،‬اﺧﻔﺶ‪ ،‬ﺣﻤﺎد راوﻳﻪ‪ ،‬اﺑﻦ ﻗﺘﻴﺒﺔ دﻳﻨﻮري و ﺑﻌﻀﻲ دﻳﮕﺮ‬
‫ﮔﺮوﻫﻲ در ردﻳﻒ ﭘﻴﺸﻮاﻳﺎن ﺗﺎرﻳﺦ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ از ﻗﺒﻴﻞ‪ :‬ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ اﺳﺤﺎق ﺻﺎﺣﺐ ﺳﻴﺮه‪ ،‬اﺑﻮﺣﻨﻴﻔﺔ‬

‫دﻳﻨﻮري‪ ،‬ﺑﻼذري ﺻﺎﺣﺐ ﻓﺘﻮح اﻟﺒﻠﺪان و ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ‪.‬‬
‫ﮔﺮوﻫﻲ در ﻃﺒﻘﺔ ﭘﻴﺸﻮاﻳﺎن ﻋﻠﻢ ﻛﻼم ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و آراﺋﺸﺎن در ﺻﺪر آراء ﻛﺘﺐ ﻛﻼﻣﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ از ﻗﺒﻴﻞ‪:‬‬

‫آل ﻧﻮﺑﺨﺖ‪ ،‬اﺑﻮاﻟﻬﺬﻳﻞ ﻋﻼف‪ ،‬ﻧﻈﺎم‪ ،‬واﺻﻞ ﺑﻦ ﻋﻄﺎء‪ ،‬ﺣﺴﻦ ﺑﺼﺮي‪ ،‬ﻋﻤﺮو ﺑﻦ ﻋﺒﻴﺪ و اﻣﺜﺎل اﻳﻨﻬﺎ‪.‬‬
‫ﮔﺮوﻫﻲ دﻳﮕﺮ در ﻓﻠﺴﻔﻪ و رﻳﺎﺿﻴﺎت و ﻧﺠﻮم درﺧﺸﻴﺪﻧﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ :‬ﻓﺮزﻧﺪان ﺷﺎﻛﺮ‬
‫ﺧﻮارزﻣﻲ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﻮﺑﺨﺘﻴﺎن‪ ،‬اﺑﻮﻣﻌﺸﺮ ﺑﻠﺨﻲ‪ ،‬اﺑﻮاﻟﻄﻴﺐ ﺳﺮﺧﺴﻲ و ﻏﻴﺮ اﻳﻨﻬﺎ‪.‬‬

‫از ﺳﺮداران اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮاﻧﻲ‪ ،‬ﮔﺬﺷﺘﻪ از ﺳﺮداراﻧﻲ ﻛﻪ در اﻳﺮان ﺟﻨﮕﻴﺪهاﻧﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻃﺎﻫﺮ ذواﻟﻴﻤﻴﻨﻴﻦ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻣﻮﺳﻲ ﺑﻦ ﻧﺼﻴﺮ ﻓﺎﺗﺢ اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ را ﻧﺎم ﺑﺮد‪.‬‬

‫آري اﻳﻦ اﺳﺖ دو ﻗﺮﻧﻲ ﻛﻪ آﻧﺮا دوره رﻛﻮد و ﺳﻜﻮن و ﺳﻜﻮت اﻳﺮان ﻧﺎﻣﻴﺪهاﻧﺪ‪.‬‬

‫ﭘﺎﻳﺎن‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄ ‪‬ﻬﺮ‬ ‫‪584‬‬

‫‪www.nasimemotahar.com‬‬

‫ﻟﻄﻔ ًﺎ ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬