Page 583 - خدمات متقابل ایران و اسلام
P. 583
ﻫﺎروﻧﻲ و ﻣﺄﻣﻮﻧﻲ ﺑﻮد) ،(1ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ ﻗﺒﻼ در ﻓﺼﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ ﮔﻔﺘﻴﻢ ،ﻣﺄﻣﻮن اول ﺣﺎﻛﻤﻲ اﺳﺖ
ﻛﻪ ﺷﺎﻋﺮي ﭘﺎرﺳﻲ ﮔﻮي را ﻓﻮقاﻟﻌﺎده ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻛﺮده اﺳﺖ.
آري آن ﺑﻮد ﻋﻠﺖ ﺧﺎﻣﻮﺷﻲ ﮔﺰﻳﺪن اﻳﺮاﻧﻴﺎن از ﭘﺎرﺳﻲ ﮔﻮﻳﻲ ،و اﻳﻦ ﺑﻮد ﻋﻠﺖ رواج ﺛﺎﻧﻮي اﻳﻦ زﺑﺎن .و اﻟﺒﺘﻪ
ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ ﺑﺎز ﻫﻢ ﮔﻔﺘﻪاﻳﻢ رواج ﺛﺎﻧﻮي زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ ،ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ ﺟﺎي ﺗﺄﺳﻒ ﻧﻴﺴﺖ ،ﺑﻠﻜﻪ ﺟﺎي ﺷﻜﺮ
اﺳﺖ :ﻫﺮ زﺑﺎﻧﻲ از ﺧﻮد ﻟﻄﻒ و زﻳﺒﺎﻳﻲ ﺧﺎص دارد .زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ از ﺑﺮﻛﺖ ﻟﻄﻒ و زﻳﺒﺎﻳﻲ ﺧﻮد و ﻫﻢ از
ﻫﻤﺖ و اﻳﻤﺎن اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﭘﺎرﺳﻲ ﮔﻮي ﺧﺪﻣﺎت ﺑﺴﻴﺎر ارزﻧﺪهاي ﺑﻪ اﺳﻼم ﻛﺮده اﺳﺖ.
ادوارد ﺑﺮاون ﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ ﺧﻮد را از ﻏﺮﺿﺮاﻧﻴﻬﺎي اﻣﺜﺎل ﺳﺮﺟﺎن ﻣﻠﻜﻢ ﺑﺮﻛﻨﺎر ﻣﻲدارد ،وي ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ:
"دو ﻛﺘﺎب ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﺮان اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﮕﻠﻴﺴﻬﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎ آن آﺷﻨﺎ
ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ؛ ﻳﻜﻲ ﻛﺘﺎب ﺳﺮﺟﺎن ﻣﻠﻜﻢ،دوم ﻛﺘﺎب ﻛﻠﻤﻴﻨﺘﺰ ﻣﺎرﻛﻬﻢ .در اﻳﻦ دو ﻛﺘﺎب دورة ﺗﺤﻮﻟﻲ ﻛﻪ در
ﻓﺎﺻﻠﺔ ﺑﻴﻦ ﻓﺘﺢ ﻋﺮب در ﻗﺮن ﻫﻔﺘﻢ ﻣﻴﻼدي و ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺳﻠﺴﻠﺔ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻳﺎ ﻧﻴﻢ ﻣﺴﺘﻘﻞ اﻳﺮاﻧﻲ
)ﻃﺎﻫﺮﻳﺎن و ﺻﻔﺎرﻳﺎن( ﺑﻌﺪ از اﺳﻼم در ﻗﺮن ﻧﻬﻢ ﻣﻴﻼدي )ﻗﺮن اول و دوم ﻫﺠﺮي( ﭘﻴﺶ آﻣﺪ ،ﺑﻪ ﻃﻮر
ﺳﻄﺤﻲ و ﻧﺎﻗﺺ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ واﻗﻊ ﺷﺪ ...و ﺣﺎل آﻧﻜﻪ از ﺑﺴﻴﺎري ﺟﻬﺎت ﺑﻴﺶ از ﺳﺎﻳﺮ ادوار ﺟﺎﻟﺐ ﺑﻮده اﺳﺖ،
و از ﻧﻈﺮ ﻋﻠﻤﻲ و ﻣﻌﻨﻮي ﺑﺎرورﺗﺮﻳﻦ ﻛﻠﻴﺔ ازﻣﻨﺔ ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﺮان اﺳﺖ«)(2
اﻳﻀﺎً ﭘﺲ از ﺑﺤﺜﻲ درﺑﺎرة ﺳﻠﻤﺎن ﻓﺎرﺳﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ:
»ﺳﻠﻤﺎن ﻳﮕﺎﻧﻪ ﺷﺨﺼﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻣﻴﺎن اﻳﺮاﻧﻴﺎن وارد ﺟﻤﻊ ﻣﻌﺰز و ﻣﺤﺘﺮم اﺻﺤﺎب ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ و
ﺑﺴﻴﺎري از ﻋﻠﻤﺎي ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺮﺗﺒﺔ اﺳﻼم ﻧﻴﺰ از روزﻫﺎي ﻧﺨﺴﺖ از ﻧﮋاد اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻨﺪ و ﻋﺪهاي از اﺳﺮاي
ﺟﻨﮓ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭼﻬﺎر ﻓﺮزﻧﺪ ﺷﻴﺮﻳﻦ )اﺑﻦ ﺳﻴﺮﻳﻦ و ﺳﻪ ﺑﺮادرش( ﻛﻪ در ﺟﻠﻮﻻ اﺳﻴﺮ ﺷﺪﻧﺪ ،ﺑﻌﺪ در ﻋﺎﻟﻢ اﺳﻼم
ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﺷﺎﻣﺨﻲ رﺳﻴﺪﻧﺪ .ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻗﻮل ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻀﻤﻮن ﺳﺨﻨﺸﺎن اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺲ از اﺳﺘﻴﻼي ﻋﺮب
ﺑﺮ اﻳﺮان ﺗﺎ دو ﺳﻪ ﻗﺮن اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﻓﺎﻗﺪ زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ ﻋﻠﻤﻲ و ﻣﻌﻨﻮي ﺑﻮدهاﻧﺪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ درﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ .ﺑﺎﻟﻌﻜﺲ،
ﭘﺎورﻗﻲ:
) (1ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﻤﺪن ﺟﺮﺟﻲ زﻳﺪانج 3ص 310و 311
) (2ﺗﺎرﻳﺦ ادﺑﻴﺎت اﻳﺮان ،ﺗﺮﺟﻤﺔ ﻓﺎرﺳﻲ ،ج /1ص 311و .312
ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬﺮ 582
www.nasimemotahar.com
ﻟﻄﻔ ًﺎ ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ.
