Page 12 - ศิลปศึกษาทช21003.indd

4

เรื่องที่ 1.2 ความหมายและความเปนมาของทัศนศิลปไทย

ศิลปะไทยมีความเปนมาอยางไร

ศิลปะไทยแบงไดเปนยุคตาง ๆ ดังนี้

1. ยุคกอนประวัติศาสตรไทย หมายถึง ชวงกอนที่คนไทยจะรวมตัวกันเปนปกแผน ยัง
ไมมี ราชธานีของตนเองที่แนนอน แบงเปน

1.1 แบบทวาราวดี (ราว พ.ศ. 500 - 1200) ศูนยกลางอยูนครปฐม เปน

ศิลปะแบบอุดมคติ รุนแรกเปนฝมือชาวอินเดีย แตมาระยะหลังเปนฝมือของชาวพื้นเมือง

ศิลปะที่สําคัญคือ

- ประติมากรรม พระพุทธรูปแบบทวาราวดี สังเกตไดชัดเจนคือพระพุทธรูปนั่งหอย

พระบาทและยกพระหัตถขึ้น โดยสวนมากสลักดวยหินปูน เชน บริเวณพระปฐมเจดีย คือ

ธรรมจักรกับ กวางหมอบ

- สถาปตยกรรม ไดแก โบราณสถาน เชน เจดีย วัด สถูป สําหรับเจดียนครปฐม ถา

ยกเอาพระปรางคที่อยูขางบนออกจะเห็นวามีรูปรางคลายสถูปที่สรางครั้งพระเจาอโศก ไดรับ

อิทธิพลจากศิลปะอินเดีย โดยมีการทําเปนฐานสี่เหลี่ยม มีองคระฆังเปนรูปโอคว่ํา และมียอด

แหลมอยูขางบน สวนอีกแบบหนึ่งมีฐานเปนรูปเหลี่ยมเชนกัน แตมีองคระฆังเปนรูปคลายกับ

บาตรคว่ําและมียอดทําเปนแผนกลม ๆ วางซอนกันขึ้นไป บนยอดสุดมีลูกแกว

1.2 แบบศรีวิชัย (ราว พ.ศ. 1200 - 1700) เปนศิลปะแบบอินเดีย - ชวา

ศูนยกลางของศิลปะนี้อยูที่ไชยา จังหวัดสุราษฎรธานี

- ประติมากรรม พระพุทธรูปและพระโพธิสัตวสวนมากทําดวยสัมฤทธิและศิลา พบ

ที่อําเภอไชยา จังหวัดสุราษฎรธานี พระโพธิสัตวที่เกาที่สุดคือพระโพธิสัตวซึ่งสลักดวยศิลา ซึ่ง

ไดรับอิทธิพลแบบคุปตะ สวนพระโพธิสัตวที่สวยงามที่สุด คือพระโพธิสัตวอวโลกิเตศวร ซึ่ง
หลอดวยสัมฤทธิ์ แตเหลือเพียงครึ่งองค ไดรับอิทธิพลศิลปะแบบหลังคุปตะและ ปาละเสนะ

พระพิมพสวนมากทําดวยดินดิบ
- สถาปตยกรรม มีอยูมากที่อําเภอไชยา จังหวัดสุราษฎธานี เชน พระบรมธาตุไช

ยา ซึ่งมีลักษณะคลายคลึงกับบรรดาเจดียในเกาะชวามาก มีฐานเตี้ยรองรับ อาคารแบบยอมุม

และมีมุขยื่นออกมาทั้งสี่ทิศและมียอดทําเปนฉัตร

1.3 แบบลพบุรี (ราว พ.ศ. 1700 - 1800) มีลักษณะคลายของขอม ศูนยกลางอยูที่

เมืองลพบุรี ศาสนาพราหมณเขามามีบทบาทตามความเชื่อ สรางเทวาสถานอันใหญโตแข็งแรง

คงทน

12 ศิลปศึกษา ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น : ทช21003
ส�ำนักงำน กศน.จังหวัดกำฬสินธุ์