Page 26 - 15_อาชญาวทยาและงานยตธรรม_Neat

๑๙

º·ºÒ·¢Í§¡®ËÁÒÂã¹Êѧ¤Á

กฎหมายมีบทบาทสําคัญในสังคม กลาวคือ กฎหมายเปนเครื่องมือในการบริหารประเทศ

โดยตรง เปนเครื่องมือในการรักษาความสงบเรียบรอยในสังคม เปนตัวกําหนดความสัมพันธระหวาง
ประชาชนดวยกัน และเปนเครื่องมือในการพัฒนาสังคม ใหทันกับความเปลี่ยนแปลงในสังคมโลกาภิวัตน

ดังนี้ ๑
๑. บทบาทของกฎหมายในฐานะเปนเครื่องมือในการบริหารประเทศ นับแตกฎหมาย

รัฐธรรมนูญ กฎหมายปกครอง ไปจนถึงกฎหมายที่ออกโดยองคกรบริหารราชการสวนทองถิ่น ลวนแต
มีการใชกฎหมายเปนหลักในการบริหารจัดการภายใตทรัพยากรอันจํากัด และการตรวจสอบควบคุม

การทํางานใหเปนไปตามจุดมุงหมายหรือแนวทางที่กําหนดไวอยางมีประสิทธิภาพทั้งสิ้น
๒. บทบาทของกฎหมายในฐานะเปนเครื่องมือในการรักษาความสงบเรียบรอยในสังคม

จัดเปนกฎหมายมหาชนซึ่งเปนเรื่องที่รัฐในฐานะผูปกครองบัญญัติกฎหมายขึ้นเพื่อกําหนดหลักเกณฑ
ความประพฤติของสังคมที่มีทรัพยากรอันจํากัด เพื่อใหมนุษยหรือเอกชนในสังคมสามารถอยูรวมกันได

โดยไมเบียดเบียนขมเหงรังแกกันหรือละเมิดสิทธิของผูอื่น อันจะเปนเหตุใหสังคมเกิดความเดือดรอน

วุนวายและไมสงบเรียบรอย หากมีผูฝาฝนกอใหเกิดผลกระทบถึงความสงบเรียบรอยของสังคม
รัฐก็จะดําเนินการเอาตัวผูนั้นมาลงโทษหรือกําหนดสภาพบังคับอื่น เพื่อไมปลอยใหคนผิดลอยนวลไป
และปองกันไมใหเกิดการแกแคนกันเองโดยไมรูจบ ไดแก ประมวลกฎหมายอาญา พระราชบัญญัติอื่น

ที่มีโทษทางอาญา ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา กฎหมายแรงงาน กฎหมายคุมครอง
๒
ผูบริโภค เปนตน
๓. บทบาทของกฎหมายในฐานะเปนตัวกําหนดความสัมพันธระหวางประชาชนดวยกัน

จัดเปนกฎหมายเอกชนที่รัฐใหประชาชนกําหนดความสัมพันธกันเอง ประชาชนหรือมนุษยในสังคม
จึงมีเสรีภาพในการแสดงเจตนาทํานิติกรรมสัญญาตางๆ ระหวางกันเองได หากวานิติกรรมสัญญานั้น

ไมขัดตอความสงบเรียบรอยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชนอันจะมีผลกระทบตอสังคมสวนรวม
กฎหมายที่มีบทบาทเชนนี้ ไดแก กฎหมายทรัพยสินทางปญญา ประมวลกฎหมายแพงและพาณิชย

เชน การทําสัญญาซื้อขาย ใหเชาทรัพย เชาซื้อ จางทําของ รับขน ยืม ฝากทรัพย คํ้าประกัน จํานอง
จํานํา ตัวแทน นายหนา บัญชีเดินสะพัด ประกันภัย ตั๋วเงิน หุนสวนบริษัท กรรมสิทธิ์ สิทธิครอบครอง

ครอบครัว มรดก เปนตน แตหากมีขอโตแยงสิทธิหนาที่หรือทะเลาะขัดแยงกัน รัฐก็จะเขามามีบทบาท
ชวยไกลเกลี่ยประนีประนอมใหได ตกลงกันตามหลักเกณฑกลางที่เปนธรรม หากมีการฟองรอง

๑ ศรีราชา เจริญพานิช และคณะ. เอกสารการสอนชุดวิชา มนุษยกับสังคม. (นนทบุรี : โรงพิมพมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช,
๒๕๔๔). หนา ๓๓๑ - ๓๕๐.
๒ ตัวอยางเชน พระราชบัญญัติการพนัน พุทธศักราช ๒๔๗๘, พระราชบัญญัติจราจรทางบก พ.ศ.๒๕๒๒, พระราชบัญญัติปาไม
พุทธศักราช ๒๔๘๔, พระราชบัญญัติยาเสพติดใหโทษ พ.ศ.๒๕๒๒, พระราชบัญญัติปองกันและปราบปรามการคาประเวณี
พ.ศ.๒๕๓๙, พระราชบัญญัติอาวุธปน เครื่องกระสุนปน วัตถุระเบิด ดอกไมเพลิง และสิ่งเทียมอาวุธปน พ.ศ.๒๔๙๐.