Page 90 - ומלאו את הארץ / דורון בר

È˘ ˜¯Ù

Ï˘ Â˙¯ÓÂÁ ˙„ÈÓ ÏÚ „ÂÓÚÏ È„Î .ı¯‡· ˙¯ÈÈډ ÌȯÙΉ ÔÓ È¯ÓÂÁ‰ ‡ˆÓÓ‰
ÈÙÏ ‰ÁÈ˘Ó‰ ,ÌÈÓÎÁ‰ ˙¯ÙÒ :˙Â¯Â˜Ó È‚ÂÒ È˘ ÔÈ· ˙ÓÚÏ ‰È‰È ¯˘Ù‡ ¯·˘Ó‰

.˙Â¢ ÌÈί„· ˘¯ÙÏ Ô˙È Â˙‡ Ì‚˘ ,ȯÓÂÁ‰ ‡ˆÓӉ ,‰ÓÂ˙
ÈËÈÏÂÙ ¯·˘Ó ˙ÈÓ¯‰ ‰È¯ÙÓȇ‰ ˙‡ „˜Ù "‰ÒÏ ˙È˘ÈÏ˘‰ ‰‡Ó‰ Íωӷ
ÂÎ¯Ú ˙Â¢ ‰ÈÈÒÂÏ· ˙ˆ·˜Â ÌÈÓÚ ,ÌÈË·˘ 191.˙ÂÙȯÁ ÂÈ˙‡ˆÂ˙˘ ¯ÂÓÁ ÈÏÎÏÎÂ
.‰Â˘·Î˘ ËÚÓΠ‡Ó¯ ˙·¯˜Ï Û‡ ÂÚÈ‚‰Â ˙·¯ ˙ÂȘȷ¯ٷ ‰ÊÈ·Â „¢ ˙ÂËÈ˘Ù
ÌȯÚÂÒ ÌÈÚ¯ȇ· ‰È¯ÙÓȇ‰ ‰˜·‡ ,284–235 ÌÈ˘· ,‰˘ ÌÈ˘ÈÓÁΠ͢ӷ
ÒÂ‡ÈËÈϘÂÈ„ ¯ÒȘ‰ ˙ÈÈÏÚ ÌÚ ,˙È˘ÈÏ˘‰ ‰‡Ó‰ Ï˘ ‰ÓÂÈÒ ˙‡¯˜Ï ˜¯Â ÌÈ·¯
‰„ÈÓ· ˙ÈÏÎÏΉ ˙ÈËÈÏÂÙ‰ ˙ίÚÓ‰ ‰˘˘Â‡˙‰ ,Í¯Ú˘ ˙ÂÓ¯ÂÙ¯‰Â ÔÂËÏ˘‰ ÒÎÏ

.˙˘„ÂÁÓ ‰ÁÈ¯Ù Ï˘ ‰Ù˜˙ ‰Á˙Ù ˙ÈÓ¯‰ ‰È¯ÙÓȇ·Â ˙ÓÈÂÒÓ
.Â˙Â¢· ËÏ·˙Ó ˙È˘ÈÏ˘‰ ‰‡Ó‰ ¯·˘Ó ˙ÈÓ¯‰ ‰È¯ÙÓȇ‰ Ï˘ ‰È¯ÂËÒȉ·
˙ÈÏÎÏΉ ‰˙ÓˆÚ Ï„Ȃ ‰È¯ÙÓȇ‰ ˙ÂÏ·‚ ˙·Á¯‰ Ï˘ ‰Î¯‡ ‰Ù˜˙ ¯Á‡Ï
‰ÓÎ È„Ó ÌÈ˙ÚÏ ,˙ÂÙÂÎ˙ ÂÙÏÁ˙‰ ÌȯÒȘ .‰ÁÂη ‰„Á ‰„È¯È ‰ÏÁ ,˙ȇ·ˆ‰Â
¯ˆÂÈÓ‰ ÔÂÊÓ‰ ˙ÂÓÎ ,ÌÈÙÒΉ ͯÚÓ ˙ÂËËÂÓ˙‰ È„Î „Ú ˜Á˘ ÛÒΉ Í¯Ú ,ÌÈ˘„ÂÁ
‡ÂˆÓÏ ‰˘˜ .Ô„ÓÚÓÓ Â„¯È˘ ÌȯÚÏ ¯·ÚÓ ÌȯÙΉ ˙˘ÈË È„ÈÏ ‰‡È·‰Â ‰„¯È
ÌÈӯ‚ ÈÎ ‰‡¯ ¯·˘Ó‰ È„ÈÏ ‰È¯ÙÓȇ‰ ˙‡ ‰‡È·‰˘ ‰ÚȯÎÓ ˙ÈÊÎ¯Ó ‰·ÈÒ
Ìȇ Ìȯ˜ÂÁ‰ .ÛȯÁ ‰Î ¯·˘ÓÏ ¯·„ Ï˘ ÂÙÂÒ· ‡ȷ‰Â „ÁÈ Ì‰Ï Âٯˈ‰ ÌÈ·¯
?‰È¯ÙÓȇ‰ ÊÎ¯Ó ˙Òȯ˜Ó Ú· ¯·˘Ó‰ ̇‰ .˙ÂËËÂÓ˙‰‰ ÍÈω˙ ÏÚ ÌÈÓÈÎÒÓ
‰ÚÈ‚‰ Ì˙ÚÙ˘‰Â Ô˙˘ÏÁ‰ È„ÈÏ ˙ÂȘȷ¯ٷ ˙¢ÈÏى ˙ÂÓÁÏÓ‰ ‡ȷ‰ ‡Ó˘ ‡
ÈÏÏΉ ÍωӉ ÔÈ· ¯˘˜Ï ˜„ˆÂÓ Ì‡‰ 192?ÍÎ ¯Á‡ ˜¯ ‰ÓˆÚ ‰È¯ÙÓȇ‰ ÊίÓÏ
¯·˘Ó‰ ̇‰ ?˙È˘ÈÏ˘‰ ‰‡Ó· χ¯˘È-ı¯‡· ˙ÂÈ¢Á¯˙‰Ï ˙ÈÓ¯‰ ‰È¯ÙÓȇ‰ Ï˘
Ïη Â˙ÓˆÚ·Â Â٘ȉ· „ÈÁ‡ ‰È‰ ,‰È¯ÙÓȇ‰ ˙‡ „˜Ù˘ ,È˙¯·Á‰Â ȇ·ˆ‰ ,ÈÏÎÏΉ

?˙ÂȘȷ¯ى ÏÎ ÂÓÓ ÂÚ‚Ù ̇‰Â ,‰È¯ÙÓȇ‰ ȘÏÁ
ÌȯÂʇ· ˙Â¯Á‡‰ ÌÈ˘· ‰˘Ú˘ ,·Á¯ ȯÂËÒȉ ȂÂÏ‡ί‡ ¯˜ÁÓ ˙·˜Ú·
ͯ‡ ‰È‰ ‡Ï ¯·˘Ó‰ ÈÎ ÌÈÚÂˉ ˘È ,¯Ùη ¯ÈÚ· ˙ÈÓ¯‰ ‰È¯ÙÓȇ‰ Ï˘ ÌÈ¢
193.‰È¯ÙÓȇ‰ Ï˘ ‰È˜ÏÁ Ïη ‡Ï ÌÈÈÁ‰ ÈÓÂÁ˙ Ïη ‰ÏÁ ‡Ï ‰‚ÈÒ‰ ÈΠÍÎ ÏÎ
˙‡ˆÂ˙ ,·¯ÚÓ· ¯˜ÈÚ· ,‰È¯ÙÓȇ‰ Ï˘ ÌÈ„Á‡ ÌȯÂʇ· „ÂÚ· ÈÎ ÌÈ„ÓÏÓ Ìȯ˜ÁÓ‰

.82–66 'ÓÚ ,·"Ò˘˙ ,ÔÓˆ˘ ‡¯ ˙·Á¯ ‰ÈÙ¯‚ÂÈÏ·È·Â ˙È˘ÈÏ˘‰ ‰‡Ó‰ ¯·˘Ó ÏÚ 191
R. MacMullen, Roman Government Response to Crisis: A. D. 235–337, Binghamton, NY 192

1976, pp. 1–3

L.I. Levine, ‘The Revolutionary Efects of Archaeology on the Study of Jewish History: The 193

Case of the Ancient Synagogues’, N.A. Silberman and D. Small, (eds.), The Archaeology

,¯˜ËÈ ;of Israel Constructing the Past, Interpreting the Present, Sheffield 1997, p. 172
'ÓÚ ,1998 ,ÈÒ¯‚ ;35 'ÓÚ ,1998 ,˜Âү· ;11–8 'ÓÚ ,‡1993 ,Ô¯Ә ;145–144 'ÓÚ ,1976

.162–154

80