Page 19 - Okuma Kültürü_Kültür ve Edebiyat Bülteni_Neat

31 MART 2025 / VESSELAM GAZETESİ ÖZEL SAYI / 5 OKUMA KÜLTÜRÜ

Okuma Kültürü ve Kütüphane İlişkisi

Okuma alışkanlığı ile sıklıkla karıştırılan bir kavram olan okuma kültürü, okuma eyleminin toplumsal yönüne işaret
eder. Alışkanlık bireysel iken kültür, kolektif bir yapılanmanın neticesinde ortaya çıkar. Örneğin bir kişinin düzenli kitap
okuması, kitap satın alması alışkanlık olarak değerlendirilirken, o toplumun kitap okuma oranının yüksek olması,
entelektüel birikimlerinin olması kültür olarak ifade edilebilir.

Okuma kültürünün ortaya konmasında satılan ve basılan kitap sayısı, kişi başına okunan ortalama kitap sayısı, okunan
gazete sayısı vb. gibi ölçütler alınabilir. Bununla birlikte bir toplumdaki kütüphane sayısı ve kütüphanelerin kullanımı
ile evlerde temel bir ihtiyaç olarak görülüp alınan kitaplıklar ya da kurulan kütüphaneler de okuma kültürünü belirleyen
ölçütler arasında gösterilir.

Kütüphane terimi etimolojik olarak ele alındığında, “kitaplar” anlamına gelen Arapça “kütüb” kelimesi ile, “ev”
anlamına gelen Farsça “hane” kelimesinin birleşiminden oluşan “kitaplar evi” şeklinde bir tanımlama ortaya
çıkmaktadır. Bununla birlikte, bilgi kaynağı olarak sadece kitapların var olduğu dönemlerde anlamlı olan bu tanım,
bugün için yetersiz kalmış ve geçerliliğini yitirmiş durumdadır.

Kütüphaneler, bilgileri farklı kullanıcı grupları tarafından çeşitli amaçlarla kullanılan kitaplar, dergiler, haritalar ve diğer
kaynaklar aracılığıyla tutmanın ve dağıtmanın kaynağıdır. Buna göre kütüphaneler, belirli ve sınırlı bir çevrenin ya da
herkesin yararlanması için; yazılı, basılı, görsel –işitsel ve çizgisel her türden yayınları toplayan, düzenleyen, en elverişli
yararlanma ortamını yaratacak araçları ve yöntemleri kullanarak çevresindekilere ulaştıran bilgi ve belge merkezleri
olarak tanımlanabilir.

Kütüphanelerin merkezi misyonu; bilgi ve bilgiye ulaşmak, bunları organize etmek, korumak ve kullanıcılara sunmaktır.
Bu görevi yerine getirirken kütüphaneler, sonraki nesillere aktarılabilecek yazılı kültür taşıyıcılarını da muhafaza
etmektedirler. Kütüphaneler geçmiş, günümüz ve gelecek arasındaki iletişim konusunda da bağlantıyı sağlayan
kurumlardır. Kütüphaneler medeniyetlerin kültürel mirasının korunmasında önemli bir rol oynamaktadırlar.

 TEKLEMARIAM Luwam, Kütüphane Kaynaklarının Akademik Performansa Etkisi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul, 2019
 Müzeyyen ALTUNBAY ve Aliye Uslu ÜSTTEN, Okuma Kültürünün Bir Göstergesi Olarak Kitaplık ve Kütüphane
Kullanımı Üzerine Bir Araştırma, Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(3), 916-930,2020.

SAYFA 19

Karşıyaka Hacı Fatma Bodur Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi Kültür ve Edebiyat Bülteni