Page 9 - 01- Xuất huyết tiêu hóa

l
780 Ch. 18 • Bệnh lý đường tiêu hóa

∘ Nöåi soi coá ûu àiïím laâ khaã nùng àiïìu trõ cêëp cûáu vaâ nïn àûúåc thûåc hiïån súám trong
xuêët huyïët àûúâng tiïu hoáa trïn (trong voâng 12 àïën 24 giúâ).
∘ Thùæt tônh maåch thûåc quaãn qua nöåi soi trong trûúâng húåp giaän vúä àûúåc thûåc hiïån
taåi phoâng cêëp cûáu hoùåc àún võ höìi sûác tñch cûåc (intensive care unit–ICU) vaâ àùåt
nöåi khñ quaãn trong trûúâng húåp bïånh nhên chaãy maáu öì aåt hoùåc bïånh nhên khöng
tónh (Hepatology 2007;46:922). Thùæt tônh maåch thûåc quaãn coá giaá trõ trong caã
dûå phoâng tiïn phaát hoùåc thûá phaát cuãa chaãy maáu do giaän tônh maåch vúái hiïåu quaã
tûúng tûå nhû àiïìu trõ cheån β àún thuêìn. (Gastroenterology 2010;139:1238). Caác
biïën chûáng bao göìm loeát bïì mùåt, khoá nuöët vaâ àau ngûåc thoaáng qua.
∘ Tiïm xú cuäng coá hiïåu quaã nhûng àûúåc chó àõnh chuã yïëu trong trûúâng húåp khöng
thûåc hiïån àûúåc kyä thuêåt thùæt tônh maåch thûåc quaãn do nguy cú caác biïën chûáng (loeát,
heåp, thuãng, traân dõch maâng phöíi, höåi chûáng suy hö hêëp cêëp, nhiïîm truâng huyïët).
∘ Tiïm qua nöåi soi cyanoacrylate (keo) hiïåu quaã hún àiïìu trõ β-blocker trong dûå
phoâng tiïn phaát vaâ thûá phaát chaãy maáu do giaän tônh maåch phònh võ (Gut 2010;
59:729) nhûng khöng hiïåu quaã trong chaãy maáu do giaän vúä tônh maåch thûåc quaãn.
∙ Phûúng phaáp àiïìu trõ múái bao göìm xõt caác haåt nano coá chûác nùng taåo cuåc maáu
àöng trong khi nöåi soi cêìn phaãi nghiïn cûáu thïm.
∙ Nöëi thöng cûãa chuã (Transjugular intrahepatic portosystemic shunt–TIPS)
laâ möåt thuã thuêåt dûúái sûå hûúáng dêîn cuãa chêín àoaán hònh aãnh àùåt stent kim loaåi coá
khaã nùng giaän àïí thöng caác tônh maåch gan vúái tônh maåch cûãa laâm giaãm aáp lûåc tônh
maåch cûãa trong xuêët huyïët tiïu hoáa do giaän tônh maåch úã thûåc quaãn/hoùåc chaãy maáu
do tùng aáp lûåc tônh maåch cûãa (Hepatology 2007;46:922). Thûåc hiïån TIPS súám coá
thïí coá hiïåu quaã trong giaãm thêët baåi àiïìu trõ vaâ giaãm tûã vong úã nhûäng trûúâng húåp
xuêët huyïët cêëp tñnh do giaän tônh maåch (N Engl J Med 2010;362:2370). Bïånh naäo
gan coá thïí gùåp khoaãng 25% trûúâng húåp bïånh nhên vaâ àûúåc àiïìu trõ nöåi khoa (xem
Chûúng 19, Bïånh lyá gan). Heåp TIPS àaáp ûáng vúái nong boáng; àaánh giaá bùçng siïu
êm Doppler 2 chiïìu àûúåc khuyïën caáo nïëu xuêët huyïët do giaän tônh maåch taái phaát,
hoùåc nïëu taái phaát giaän tônh maåch thûåc quaãn hoùåc daå daây.
∙ Àùåt boáng cheân tônh maåch ngûúåc doâng (Balloon-occluded retrograde transvenous
obliteration–BRTO) laâ lûåa choån àiïìu trõ múái trong xuêët huyïët tiïu hoáa do giaän vúä
tônh maåch phònh võ trong àoá tônh maåch phònh võ àûúåc xûã lyá vaâ bõt thöng qua möåt
shunt daå daây vaâ thêån (J Gastroenterol Hepatol 2009;24:372).

Xử trí phẫu thuật
∙ Phêîu thuêåt cùæt toaân böå àaåi traâng cêëp cûáu rêët hiïëm khi àûúåc chó àõnh, àêy laâ thuã
thuêåt cûáu söëng bïånh nhên trong caác trûúâng húåp xuêët huyïët àaåi traâng öì aåt, khöng
xaác àõnh àûúåc võ trñ töín thûúng. Chó àõnh naây àùåt ra khi àaä loaåi trûâ àûúåc chaãy maáu
tiïu hoáa cao öì aåt ngay khi coá thïí nöåi soi daå daây. Möåt söë töín thûúng (v.d., u, tuái
thûâa Meckel) phaãi àiïìu trõ bùçng phêîu thuêåt.