Page 7 - 01- Xuất huyết tiêu hóa

l
778 Ch. 18 • Bệnh lý đường tiêu hóa
hiïån àûúåc nhúâ chuåp maåch giuáp baác sô phêîu thuêåt cùæt boã nïëu coá chó àõnh. Trong
xuêët huyïët tiïu hoáa trïn, chuåp maåch àûúåc chó àõnh trong trûúâng húåp xuêët huyïët
nùång khoá thûåc hiïån nöåi soi.

ĐIỀU TRỊ

∙ Böìi phuå khöëi lûúång tuêìn hoaân. Àùåt ngay hai àûúâng truyïìn tônh maåch cúä lúán (16–
àïën 18 gauge) hoùåc àûúâng truyïìn tônh maåch trung ûúng. Nûúác muöëi àùèng trûúng,
dung dõch Ringer Lactated, hoùåc hetastarch 5% àûúåc chó àõnh truyïìn khúãi àêìu.
Tònh traång söëc do giaãm thïí tñch tuêìn hoaân àoâi hoãi tùng söë lûúång dõch truyïìn bùçng
caách sûã duång caác thiïët bõ truyïìn dûúái aáp lûåc hoùåc truyïìn tay vúái búm kim tiïm
lúán vaâ khoáa, phuå thuöåc tònh traång cuãa bïånh nhên vaâ mûác àöå khöëi lûúång tuêìn hoaân
mêët (N Engl J Med 2008;359:928). Truyïìn khöëi höìng cêìu nïn àûúåc thûåc hiïån
ngay khi coá thïí; Truyïìn nhoám O êm hoùåc truyïìn nhiïìu àún võ maáu àöìng thúâi coá
thïí àûúåc chó àõnh nïëu xuêët huyïët öì aåt. Nïn tiïëp tuåc truyïìn àïën khi huyïët àöång öín
àõnh vaâ hematocrit àaåt 25 % àïën 30%. Böìi phuå quaá nhiïìu dõch vaâ khöëi höìng cêìu
khöng caãi thiïån kïët quãa vaâ coá thïí coá haåi trong trûúâng húåp chaãy maáu do tùng aáp lûåc
tônh maåch cûãa (Aliment Pharmacol Ther. 2010;32:215). Thuöëc co maåch thûúâng
khöng àûúåc chó àõnh, mùåc duâ àiïìu trõ tùng huyïët aáp àûúâng tônh maåch thoaáng qua
àöi khi mang laåi hiïåu quaã àïën khi böìi phuå àuã khöëi lûúång tuêìn hoaân.
∙ Thúã oxy. Cung cêëp Oxy àïí tùng khaã nùng vêån chuyïín oxy cuãa maáu cêìn àûúåc chó
àõnh trong àiïìu trõ xuêët huyïët tiïu hoáa cêëp.
∙ Àiïìu chónh röëi loaån àöng maáu. Röëi loaån àöng maáu ([International Normalized
Ratio] INR ≥1,5) laâm tùng tyã lïå bïånh keâm theo vaâ tûã vong trong xuêët huyïët tiïu
hoáa cêëp (Aliment Pharmacol Ther. 2011;33:1010) vaâ cêìn àûúåc àiïìu chónh. Sau
khi ngûâng warfarin, truyïìn khúãi àêìu 2 àïën 4 àún võ huyïët tûúng tûúi àöng laånh
(fresh frozen plasma–FFP), böí sung vúái caác dõch truyïìn khaác sau àoá àaánh giaá laåi
xeát nghiïåm INR. Tiïm vitamin K (10 mg dûúái da hoùåc tiïm bùæp) giuáp àiïìu chónh
thúâi gian prothrombin keáo daâi do àiïìu trõ warfarin hoùåc bïånh gan mêåt trong vaâi
giúâ àïën vaâi ngaây. Truyïìn protamine (1 mg àöëi khaáng ~ 100 àún võ heparin) giuáp
höìi phuåc röëi loaån àöng maáu do truyïìn heparin. Truyïìn tiïíu cêìu coá thïí àûúåc chó
3
àõnh khi söë lûúång tiïíu cêìu dûúái 50.000/mm .
∙ Àùåt nöåi khñ quaãn baão vïå àûúâng hö hêëp vaâ phoâng ngûâa hñt vaâo àûúâng hö hêëp trïn
nhûäng bïånh nhên khöng tónh (shock, bïånh naäo gan) nön ra maáu nhiïìu vaâ bïånh
nhên àang chaãy maáu do tùng aáp lûåc tônh maåch cûãa.
∙ Phên têìng nguy cú. Sûã duång caác cöng cuå phên têìng nguy cú àaä àûúåc àaánh giaá
hiïåu quaã nhû baãng àiïím Rockall vaâ Glasgow Blatchford àïí xaác àõnh bïånh nhên
coá nguy cú tiïn lûúång nùång (Aliment Pharmacol Ther. 2011;34:470). Baãng àiïím
Rockall (xem Baãng 18–1) coá caác yïëu töë lêm saâng giuáp àaánh giaá nhanh choáng taåi
thúâi àiïím hiïån taåi vaâ khi coá kïët quaã nöåi soi (Gut 1996;38:316).