Page 20 - BROJ 49/GODINA II/SARAJEVO 11.02.2016.

POLITIKA

Koloniziranje uma

SAUDIJSKA ARABIJA

NAJVEĆI JE KOLONIJALNI

USPJEH VELIKE BRITANIJE

Piše: Hamza RIDŽAL
hamza@stav.ba

edna od najmračnijih epoha u histori­
ji Evrope koja je značajno oblikovala
savremenu geopolitičku mapu svijeta
Jbila je epoha kolonijalizma. Teoreti­
čari objašnjavaju da je kolonijalizam mo­
del robovlasništva preslikan na kompletno
društvo. Za razliku od robovlasništva, koje
se ostvarivalo na individualnim odnosima
gospodara i sluge, kolonijalni gospodari,
vođeni svojim ekonomskim interesima,
oduzimaju cijelom društvu mogućnost
samostalnog razvoja.
Kolonijalizam je, objašnjava Franz
Fannon, podjela svijeta na osnovu moći.
Najranija takva podjela kolonijalnih in­
teresnih sfera jeste ona iz 1494. i 1529.
godine između Španije i Portugala. Špa­
nija je tada stekla Novi svijet (uz iznim­
ku dijela Brazila) i uglavnom Pacifik,
a Portugal Afriku, Aziju i dio Dalekog
istoka. U početku su se iz kolonija crpi­
li zlato, srebro i drugi plemeniti metali,
ali su s industrijskom revolucijom i eko­
nomskim napretkom u 19. stoljeću one
postale zanimljive za širu eksploataciju,
pa su se od nekadašnjih obalnih upori­
šta kolonijalne sile počele širiti ka unu­
trašnjosti Afrike i Azije. Od 1870-ih ko­
lonije su bile ne samo izvor sirovina već
i tržište za vlastite proizvode. Klasičnim
kolonijalnim silama smatraju se Špani­
ja, Portugal, Engleska, Holandija, Fran­
cuska, Belgija, SAD, Njemačka, Italija i
Japan. Među njih treba ubrojiti i carsku
Rusiju, jer je njeno širenje na Kavkaz i
Srednju Aziju imalo također kolonijalno
obilježje. Ekonomska eksploatacija, koja
je uključivala i eksploataciju proizvodne
snage, bila je izravno pljačkaška, što je
uglavnom onemogućavalo ekonomski
razvoj kolonija.

20 11/2/2016 STAV