Page 81 - STAV broj 226

Mnogi važni objekti, a posebno Najpoznatiji osmanski arhitek- Ortakoy džamija,
džamije, građeni su na tzv. istanbul- ta Mimar Sinan svoju je karijeru za- projekt porodice Bayla
skim brdima (u suštini, blagim uzvi- počeo kao vojni inžinjer. Na mjesto
šenjima koja su u urbanoj komplek- glavnog arhitekte došao je 1538. go-
snosti današnjeg Istanbula uglavnom dine zamijenivši preminulog Adžema
neuočljiva). Na prvom brdu nalazi se Esira Alija, inače arhitektu sarajevske
Topkapı palača (zajedno s Aja Sofi- Gazi Husrev-begove džamije. Prva
jom). Na drugom brdu izgrađene su džamija koju je izgradio poslije pre-
džamije Bajezida II, Atik Ali-pašina uzimanja funkcije glavnog arhitekte
i Nuruosmanije. Na trećem je Sulej- jeste džamija sultanije Hurrem (1539.
manija džamija, a na četvrtom Sultan godine), supruge sultana Sulejmana.
Fatihova džamija. Na petom pažnju U sklopu džamije izgrađen je i kom-
privlači džamija sultana Selima I, a pleks zgrada s imaretom, bolnicom i
na šestom sultanije Mihrimah. Na medresom. Interesantno da je bolnica
sedmom brdu nalazi se Cerrah-pa- sultanije Hurrem i danas u funkciji.
šina džamija. Sve sultanske džamije u 19. sto-
Neposredno poslije osvajanja ljeću u Istanbulu projektirali su ar-
Istanbula sultan Mehmed Fatih po- menski arhitekti. Među njima su
činje s izgradnjom palače Topkapı, svakako najpoznatije Dolmabahçe,
tačnije, njenog nukleusa koji će drugi Ortakoy i Nusretiya džamija. Većinu
sultani dodatno proširivati. Međutim, džamija izgradili su arhitekti iz ar-
ono što se manje zna jeste da je u isto menske porodice Balyan.
vrijeme sultan Fatih počeo izgradnju Na širem prostoru današnje Sul-
još jedne palače koja će dobiti naziv tan Ahmedove džamije (izgrađena
Eski Saray. Ona se nalazila na mjestu 1617. godine) i trga nekada se u
današnjeg Istanbulskog univerziteta 16. stoljeću nalazila rezidencijalna
(preko puta Sulejmanija džamije). četvrt s kućama velikih vezira, a
Posljednji ostaci ovog starog saraja među kojima je bio i konak Meh-
uklonjeni su u 19. stoljeću. med-paše Sokolovića. Do danas je
Čuvena crkva Aja Sofija pretvorena sačuvana samo palača velikog vezi-
je u džamiju neposredno poslije ra Ibrahim-paše, u čijem je sklopu
osvajanja grada. Danas je okružuju nekada bila i visoka kula koja je u
četiri munare. Jednu je sagradio sultan međuvremenu srušena. Interesan-
Mehmed Fatih, jednu Selim II, a pre- tno da izgled te kule možemo vidje-
ostale dvije sultan Murat III. ti na čuvenoj minijaturi Istanbula

Munare Aja Sofije

Džamija sultanije Hurem.
Prvi projekat Mimara Sinana na
funkciji glavnog arhitekte

STAV 4/7/2019 81