Page 72 - STAV broj 260

KULTURA

Zar ne liče neviđenom pečatu koji daje
sjaj.
Dokle god se u njoj vazi i mujezin po-
ziva na molitvu,
Neka Svemogući Tvorac udjeljuje na-
gradu dobrotvoru.
Rašide, padni ničice i reci džamiji ovoj
potpuni hronogram:
Ovo je mjesto gdje se vjernici ničice spu-
štaju i vrijedan spomenik vezira Sulejmana.
Godina 1231.

O Rešidu, autoru natpisa, histori-
ja ljubomorno šuti, ali se zato na sve
strane raspričala o Sulejman-paši. Još
tri godine stolovao je u Travniku i nije
mirovao, već sagradi i turbe nad meza-
rom bosanskog vezira Mustafe-paše Je-
nišeherlije gore, u dvorištu Kukavičine
medrese u Gornjoj čaršiji, i obnovi sa-
hat-kulu kod Gornjočaršijske džamije.
Za održavanje ovih objekata ostavio je
vezirski vakuf, a Šarenoj džamiji po-
klonio je visoko tursko odlikovanje
koje je primio za vojne zasluge. To je
sakal-i šerif, odnosno dlaka iz kose ili
brade poslanika Muhammeda, koja se
umotana u 19 maramica čuva u poseb-
nom kovčegu u džamiji. Običaj je bio
da se na 27. noć ramazana dlaka stavlja
u staklenu kutiju na sredini džamije i DVOJICA PAŠA opjevao je Filip Višnjić, a opisao njemački
pokazuje vjernicima koji bi nad njom Sulejman-pašine vojne zasluge odnose historičar Leopold Ranke. On kaže da se
učili salavate. Taj običaj ukinut je nakon se na učešće u gušenju mnogih pobuna i Sulejman-paša pojavio na čelu bosanske
Drugog svjetskog rata dolaskom komu- Prvog i Drugog srpskog ustanka. Uspješno vojske, prepune sjajnih i blještavih odora
nista na vlast i nije nanovo obnovljen. je ugušio pobunu crnogorskih Drobnja- paša, begova i kapetana, a sve se treštalo
Sakal-i šerif u Bosni još se čuva u Gazi ka, te porazio srbijanskog vojvodu Radiča od udara talambasa i zavijanja zurli, kao
Husrev-begovoj džamiji u Sarajevu i u Petrovića prije nego je potučen u boju na da je vašar. Vratio je svojim neprijateljima
Aziziji u Orašju. Mišaru pored Šapca. Bitku kod Mišara milo za drago u bici kod Ravnja, a legen-
da kaže da ga tada iz kubure ranio Miloš
Obrenović, budući njegov dugogodišnji
uznik i vođa Drugog srpskog ustanka, i
da mu je ruka ostala kljasta.
Naziv Sulejman-paša Skopljak do-
bio je po Uskoplju pored Bugojna, gdje
je rođen. Njegovi potomci tvrdili su da
potječe od bosanske vlastele iz srednjo-
vjekovnog kraljevstva. I to od nekog vel-
može Mihaila koji je vladao tim krajem
i stolovao u tvrđavi Vesela Straža, te je
prihvatio islam. Pored pjesnika Rešida
i Filipa Višnjića, iz historije u literatu-
ru preselio ga je i Ivo Adrić. Uvodeći ga
u Travničku hroniku, Andrić ga iscrtava
jasno i precizno da čitalac odmah zna
s kim ima posla. Kaže Andrić ovako:
“Tih dana se sa Drine vratio vezirov
ćehaja Sulejman-paša Skopljak, pošto je,
kako se u Konaku govorilo, potpuno raz-
bio srpske ustanike. Sam Sulejman-paša
izražavao se o tome uzdržljivije i manje
određeno.
Taj vezirov zamenik, Bosanac, bio je iz
jedne od prvih begovskih porodica. Imao je
velika imanja u bosanskom Skoplju na Ku-
presu, a desetine kuća i dućana u Bugojnu.

72 27/2/2020 STAV