Page 74 - STAV broj 225
P. 74
KULTURA
“Novopazarski nalaz” među najdragocjenijim
je eksponatima Narodnog muzeja u Beogradu
ARHEOLOŠKO
BLAGO VRATITI
U NOVI PAZAR
“Novopazarski nalaz” ili “autarijatsko blago” treba vratiti gradu kojem pripada,
odnosno Novom Pazaru. Ovaj jedinstveni nalaz bio bi turistički i znanstveni brend
Novog Pazara i Zavičajnog muzeja u ovom gradu. Gradske vlasti i Zavičajni muzej
trebaju pokrenuti inicijativu za povratak ovog izuzetnog ilirsko-grčkog blaga Novom
Pazaru jer njemu izvorno i pripada
Piše: Esad RAHIĆ
ajpoznatiji i najdragocjeniji novopazarske općine bila naseljena od
eksponati u okviru zbirke grč- davnina, i to gušće nego drugi kraje-
ko-helenističkog perioda Narod- vi. U predslavensko doba tu su živjeli
Nnog muzeja u Beogradu upravo Iliri i, prema pretpostavkama arheologa,
su oni koji pripadaju tzv. “novopazar- na središnjem toku rijeke Raške bilo je
skom nalazu”. Sam naziv zbirke ekspo- sjedište jednog ilirskog plemenskog sa-
nata govori o mjestu odakle ovaj ne- veza, a po svemu sudeći, imali su i svoju
procjenjivo važan i bogat nalaz potječe. bogomolju na mjestu gdje se sada nalazi
Riječ je o ilirsko-grčkom blagu nađenom Petrova crkva, što nam ukazuje da je
u tumulu ispod temelja Petrove crkve, ovo mjesto bilo od davnina privlačno
u kome je sahranjivanje vršeno tokom za obavljanje kultnih i religioznih
bronzanog i željeznog doba. U prvoj po- obreda. Riječ je o jezičastom za-
lovini 5. stoljeća p. n. e., u ranoantičko vršetku jedne zemljane terase
doba, tu je sahranjen i predstavnik do- iznad rijeke Deževe, blizu nje-
maće ilirske aristokracije čiji je grobni nog utoka u Rašku. U okolini
inventar zbog bogatstva i značaja ušao kompleksa i neposredno ispod
u naučnu literaturu pod imenom “no- crkve pronađena je prahisto-
vopazarski nalaz”. rijska keramika, a u nekoliko
Elementi materijalne kulture naroda žrtvenih jama i grobova ostava
koji su živjeli na sandžačkim prostorima nakita od ćilibara, zlata i stakla,
u predslavenskom periodu, utvrđeni na zlatno i srebreno posuđe ilirskog
osnovu arheoloških istraživanja, potvr- i grčkog porijekla s kraja 6. i iz
đuju da su Iliri na ovim prostorima bili 5. stoljeća prije nove ere. Možda
dominantno prisutni nekoliko hiljada je na istom mjestu ili u neposred-
godina. Zna se da su bili organizirani u noj blizini postojao rimski paganski
plemenima, a da su kasnije imali i svoje hram, sudeći prema dvjema spolijama
plemenske saveze, od kojih su neki pre- ugrađenim u zidove crkve. Jedna je fra-
rasli u moćne države. gment rimskog sarkofaga u kružnom zidu
Na osnovu do sada izvršenih arheo- sjeverne konhe, a druga dio žrtvenika
loških radova saznajemo da je teritorija Keramika, 6/5.
st. p. n. e.
74 27/6/2019 STAV
