Page 79 - STAV broj 257

duševni rad i polet za stvaranje veličan- “Općenito pravilo u Islamu je da su svi ljudi međusobno
stvenih djela na svim poljima ljudske ak-
tivnosti. Tako u knjižnici halife Memuna jednaki, pa tako i nemuslimanskoj manjini u islamskoj
(813–833) u Bagdadu nalazilo se 400.000 državi pripadaju ista prava kao i muslimanima. Zato je
rukopisa, a u Hakemovoj knjižnici u Kor-
dovi 600.000 svezaka. Na sve strane prostra- u svim islamskim državama kršćanima i židovima Islam
nog arapskog carstva u prvim stoljećima
Islama, kad se živilo po velikim principi- dao slobodu jezika i vjeroispovjedanja i to je historijska
ma Islama, nicale su univerze, biblioteke, istina. U osmanlijskoj državi, dok se držalo islamskih
bolnice i banje, studirala se je medecina,
filozofija, logika, psihologija, matematika, propisa, kršćani i židovi imali su sve slobode koje su im
mastronomija i prirodne znanosti. Arapski omogućavale miran život i razvitak”
naučni sistemi u raznim disciplinama vla-
dali su dugo vremena na zapadnim sveu-
čilištima. U 11. i 12. vijeku, kad je Evropa svoju žensku djecu živu zakopavali toliko potpuno tuđ novi pokret u idolopoklonskoj
bila u poznatom srednjevjekovnom mraku, su bili divlji. A poslije primanja Islama Arabiji, gdje su bili faktori novog i starog
gdje su sve naučne istine svršavale spalji- su takoreći preko noći postali uljudjeni socijalnog poretka potpuno oprečni jedni
vane na lomači, u islamskoj Španiji je bilo i digli se do najviših duševnih vrlina da drugima i jer zavođenje Islama u društveni
70 velikih knjižnica i 17 cvijetajućih viso- mogu služiti kao uzor čovječije plemenito- poredak Arapa nije značilo samo iščupati
kih škola. Tu su i kršćani iz inostranstva sti. Takav socijalni preporod više historija i odbaciti nekoliko nehumanih divljačkih
studirali, tako učeni Gerbert kasnije papa ne pozna. To veliko djelo izveo je Islam djela nego je značilo prevrat njihovog odav-
Silvestar II. (998). svojim vječnim i uzvišenim principima. no ustaljenog nazora o životu.”
Islam prožet najsavršenijom demo- Springer u svom djelu “Das Leben Zahvaljujući ovom preporodu Islam
kracijom i nadahnut ovako uzvišenim und die Lehre des Muhamed” kaže: “Mo- se 91 godinu po smrti Muhamedovoj
principima pravde, bratstva i jednakosti tiv koji je rukovodio arapska plemena da proširio od Kine do južne granice Fran-
među ljudima, izvršio je ogromnu soci- na ovaj način stupe u vjeru Peigamberovu cuske odnosno činio je veliku i moćnu
jalnu revoluciju u historiji čovječanstva. nije taj što je Muhamed došao u položaj državu, kakovu Rimljani nisu osnovali
Kao dokaz za to sjetimo se samo prepo- vođe jedne čisto vojne sile nego što je on ni za 800 godina. Iz svega ovoga vidimo
roda, kako socijalnog, tako uopće dušev- postao objavitelj teorije novog socijalnog da se za muslimana uopće ne postavlja
nog, kulturnog i političkog, koji je Islam života koja je potisnula i onemogućila sve kao problem pitanje političke orijenta-
proizveo kod Arapa. Prije Islama su idolo- ostale (teorije).” Sir Thomas Arnold u na- cije u današnjem društvu: demokracija
poklonska arapska plemena živjela u ne- vedenoj “Historiji širenja Islama” kaže: “I ili fašizam. Islam je prije 13 i po vjekova
prekidnom antagonizmu bila su ogrezla stvarno su temeljni principi Muhamedova zaveo najsavršeniju formu demokracije,
u barbarstvu, pljačkanju, osveti i bratou- naučavanja bili protest protiv onih stvari a demokracija najbolje zadovoljava vječi-
bijanju, politički razjedinjena i nacional- koje su do onda Arapi držali vrijednima. tu težnju čovječijeg duha za progresom i
no nesvjesna. Dosta je da kažemo, da su Jer je Islam bio što treba imati u vidu jedan usavršavanjem. n

STAV 6/2/2020 79