Page 44 - STAV broj 371
P. 44
DRUŠTVO
srpskog Lebensrauma. Počini- Ovo poglavlje također
oci su uspjeli u kratkom roku govori o profilu poči-
kolektivno traumatizirati ve- nitelja, kao i događaji-
liki broj Bošnjaka i Hrvata do ma koji su se desili prije
te mjere da se više nikada ne stvaranja logora, uklju-
bi imali volje vratiti svojim čujući masakre, kultur-
kućama. na razaranja i masovne
“Proces čišćenja proveden grobnice.
je na općinskom nivou, a u “Bijeljina” je grad
većini slučajeva počinioci su koji se nalazi na Drini
poznavali svoje žrtve. Silo- i graniči sa Srbijom. Po-
vatelji su znali koga siluju. glavlje opisuje kako je to
Ubice su znale koga ubijaju. bio prvi grad koji je na-
Ovo je bio veoma persona- padnut, preko granice u
liziran zločin. To se lahko Srbiji, prije nego što je rat
može zaključiti kroz iskaze zvanično počeo. Za razli-
očevidaca i identifikaciju ku od drugih gradova, Bi-
statusa počinitelja. To su bili, jeljina je imala jedan ve-
da pozajmimo Browningov liki logor – Batković, koji
izraz, ‘obični ljudi’, uglav- je postojao tokom čitavog
nom pripadnici aktivnog ili ratnog perioda i služio kao
rezervnog sastava policije regionalni i tranzitni lo-
Republike Srpske.” gor. Ovo poglavlje također
Koordinaciju aktivnosti se bavi pitanjem specifič-
na terenu provodili su Kri- nog slučaja “dobrovoljnog
zni štabovi, parainstitucije uklanjanja” u kojem su Boš-
koje je osnovala Srpska de- njaci koji su živjeli u geto-
mokratska stranka (SDS), a iziranim zajednicama bili
čijem je osnivanju pretho- primorani da sami plaćaju
dilo osnivanje srpskih au- svoje deportacije.
tonomnih oblasti. U knjizi Poglavlje “Bileća” opisu-
su detaljno razmotrena če- je događaje u istočnoherce-
tiri grada izabrana prema govačkom gradiću s neveli-
ovim autonomnim regija- kom bošnjačkom manjinom.
ma: Prijedor (Autonomna U poglavlju su detaljno pri-
regija Krajina), Bijeljina (Autonomna Hercegovini: Krajinu, kazani uvjeti i dešavanja u
regija Romanijsko-biračka); Bileća Semberiju, Gornje Podrinje i istočnu Policijskoj stanici Bileća, Starom za-
(Autonomna oblast Hercegovina) i Vi- Hercegovinu. tvoru, Vojnoj kasarni “Moše Pijade” i
šegrad, koji formalno nije bio u sasta- Đačkom domu. Također, pokazuje kako
vu AR Hercegovine. Ovi gradovi pred- KOLEKTIVNA TRAUMATIZACIJA su zatočenici iz raznih drugih susjed-
stavljaju i geografske regije u Bosni i U poglavlju “Višegrad” predstav- nih gradova transportirani širom regije
ljeno je sedam logora i zatočeničkih u sklopu koordiniranih akcija etničkog
objekata: Osnovna škola “Hasan Vele- čišćenja. Drugi specifičan element jeste
Karčić u knjizi mnogo tovac”, Višegradska banja, Hotel “Vi- opis glavnih počinilaca, koji su bili pri-
prostora posvećuje strategiji lina vlas”, Vatrogasni dom, Policijska padnici specijalne policijske jedinice.
Karčić u knjizi mnogo prostora po-
stanica, MZ Dobrun i Osnovna škola
kolektivne traumatizacije. “Orahovci”. Uvjeti i događaji u logo- svećuje prethodno spomenutoj strategiji
Kako zaključuje, kolektivna rima detaljno su objašnjeni i stavljeni kolektivne traumatizacije. Kako zaklju-
čuje, kolektivna traumatizacija imala je
u kontekst događaja koji su se dešavali
traumatizacija imala oko njih, kao što su deportacije, masa- dugoročni efekt na demografsku sliku
kri, uništavanje vjerskih objekata, po-
općina i gradova koji su posmatrani u
je dugoročni efekt na punjavanje masovnih grobnica. Daje se njegovom radu. Ondje gdje su Bošnjaci
demografsku sliku općina i i analiza izvršilaca koji su učestvovali prije agresije bili većina danas su ma-
njina, ondje gdje su bili manjina sada
u radu logora.
gradova koji su posmatrani Poglavlje “Prijedor” nudi detaljan ih skoro nema. Nažalost, zločinci su,
u njegovom radu. Ondje uvid u najzloglasnije logore – Omarska, očito je, u velikoj mjeri uspjeli u svo-
jim namjerama.
Keraterm, Trnopolje i Manjača, za čije
Često korišteni izraz etničko čišćenje
gdje su Bošnjaci prije se postojanje doznalo zahvaljujući ot- Karčić povezuje s genocidom i stavlja u
kriću zapadnih novinara u ljeto 1992.
agresije bili većina, danas godine. Fotografija “čovjek iza žice” širu historijsku perspektivu, pokazujući
su manjina, ondje gdje su izazvala je bijes u cijelom svijetu. Slu- nam tako da ono što se dešavalo u pe-
riodu između 1992. i 1995. godine ima
čaj Prijedora jedinstven je jer je uloga
bili manjina, sada ih Kriznog štaba – privremenog organa korijene u prošlosti. “Svaki je genocid
jedinstven, ali počinioci uče jedni od
skoro nema. upravljanja u općini – dobro dokumen- drugih”, zaključuje Karčić. n
tirana, za razliku od ostalih slučajeva.
44 15/4/2022 STAV
