Page 66 - STAV broj 362

KULTURA

Javna kupatila i lječilišta, spomenici
kulture iz osmanskog doba

SAČUVANI

HAMAMI

U SRBIJI Hamam u Niškoj tvrđavi, danas Nišvil džez muzej

Nažalost, u barbarskom obračunu s cjelokupnim osmanskim
naslijeđem više desetaka hamama, koji su u međuvremenu

postali i historijski spomenici od izuzetnog značaja, porušeno
je, čime su gradovi koji su postali dio srpske države izgubili
neprocjenjivo važan dio svoje kulturne baštine.

Piše: Esad RAHIĆ hamam u Niškoj tvrđavi koji je smješten
U hamamu imamo u Niškom popisnom def-
uz Stambol kapiju. Prvi podatak o ovom
nastajanju gradova na teritorija-
ma koje su postale dio Osmanskog
teru iz 1498. godine. U tom defteru pomi-
Carstva od velikog značaja bilo je
nju se dva niška hamama: jedan čiji je vakif
podizanje arhitektonskog trokuta:
Mehmed-beg, sin Minet-bega.
džamija, hamama i karavan-saraja. Ali-beg, sin Mihal-bega, i drugi čiji je vakif
Hamam je bio jedan od javnih objekata Niški hamami prvi se put pominju u
koji je igrao ključnu ulogu u formiranju ka- osmanskim popisima iz 1516. i od 1521. i Hamam u Baču
saba i šehera. Oni su imali vrlo važnu ulogu 1523. godine.
ne samo u podizanju nivoa higijene stanov- Kada je 1660. godine u Nišu boravio
ništva grada i u vršenju abdestnog vjerskog čuveni osmanski putopisac Evlija Čelebi-
rituala ako su bili u blizini džamije ili me- ja, on je zabilježio da s obje strane mosta
sdžida već i određenu društvenu funkciju. na rijeci Nišavi postoji po jedan hamam.
Na teritoriji današnje Republike Srbi- Čelebija kaže da hamam na desnoj obali
je nekada je bio veliki broj hamama koji Nišave nije u sastavu Niške tvrđave, odno-
su stoljećima vršili svoju korisnu funkciju. sno da je van bedema tvrđave, za razliku od
Nažalost, u barbarskom obračunu s cjeloku- današnje situacije. Današnja Niška tvrđava
pnim osmanskim naslijeđem više desetaka izgrađena je 1723. godine i zato se hama-
hamama, koji su u međuvremenu postali i mi nisu mogli naći unutar njenih zidina u
historijski spomenici od izuzetnog značaja, doba Evlije Čelebije.
porušeno je, čime su gradovi koji su postali Današnji hamam u Niškoj tvrđavi za-
dio srpske države izgubili neprocjenjivo va- dužbina je Mehmed-bega Minetovića, pr-
žan dio svoje kulturne baštine. vog sandžak-bega Smederevskog sandžaka
Prezentirat ćemo skromni fond hamama od 1459. do 1463. godine. Izgrađen je prije
koji još postoji na teritoriji Republike Srbije 1489. godine, vjerovatno 1465, i najstariji je
i koji predstavljaju svojevrsne arhitektonske sačuvani osmanski objekt u Nišu. Taj ha-
dragulje u historijskoj i kulturnoj baštini gra- mam pominje se 1760. godine pod nazivom
dova u kojima su ostali sačuvani. Đumušoglijin hamam.
Hamam u Niškoj tvrđavi spada u red
HAMAM U NIŠU jednostrukih turskih kupatila. Mogao ga je
U Nišu su nekada bila četiri hamama. u određenim vremenskim intervalima ko-
Opstao je samo jedan, i to onaj najstariji: ristiti ili samo muški ili samo ženski dio Hamam u Sokobanji

66 11/2/2022 STAV