Page 79 - STAV broj 263

Evrope, preko priče o konvertitima i Poglavlje “Autohtoni muslimani: ‘Mi smo Evropljani’”
potrazi za Bogom u doba sekularizma,
pa do poglavlja o autohtonim evrop- Akbar počinje prisjećanjem na period od 1992. do 1995,
skim muslimanima, koje bi moglo biti kada je u Bosni snimao dokumentarni film o silovanim
posebno zanimljivo čitaocima u Bosni
i Hercegovini. Riječ je o poglavlju u Bošnjakinjama. “Svi mi koji smo slušali ove žene blagih
kojem autor posebnu pažnju posvećuje glasova mogli smo osjetiti njihovu bol i patnju, kao da
Bošnjacima, kao autentičnim evrop-
skim muslimanima, svojim boravci- smo svjedočili da se ti događaji odvijaju upravo ispred
ma u Bosni i Hercegovini i islamskom
tradicijskom naslijeđu u našoj zemlji. naših očiju. Buljio sam u ponor. Postalo je teško održati
imalo autoriteta i kontrole koja mi je bila potrebna kao
BOŠNJACI – AUTOHTONI EVROPSKI
MUSLIMANI voditelju serijala BBC-a ‘Živi islam’. Čak i viši producent,
Poglavlje Autohtoni muslimani: “Mi
smo Evropljani” Akbar počinje prisjeća- Englez i iskusni BBC TV rukovodilac okrenuo je svoje lice
njem na period od 1992. do 1995. godi- od ekipe, ne želeći da iko vidi suze u njegovim očima”
ne, kada je u Bosni snimao dokumen-
tarni film o silovanim Bošnjakinjama.
“Svi mi koji smo slušali ove žene blagih
glasova mogli smo osjetiti njihovu bol na ljude koji egzistiraju između dvije Oživljavajući sjećanje na njihov otpor
i patnju, kao da smo svjedočili da se ti kulture – jednoj zasnovanoj na Zapa- Osmanlijama, Srbi su krenuli da se ko-
događaji odvijaju upravo ispred naših du i drugoj u muslimanskom svijetu načno i potpuno osvete za stotine godi-
očiju. Buljio sam u ponor. Postalo je – Evropljani ih često odbacuju jer su na osmanske vladavine. Između 1988.
teško održati imalo autoriteta i kon- isuviše muslimani, a muslimani jer i 1989, kovčeg kneza Lazara, srpskog
trole koja mi je bila potrebna kao vo- su isuviše Evropljani. Suočavali su se zapovjednika ubijenog 1389. u Bici na
ditelju serijala BBC-a Živi islam. Čak i s brutalnim progonom i potrebno je Kosovu protiv Osmanlija, nošen je u
viši producent, Englez i iskusni BBC sprovesti dodatno istraživanje o njiho- svojevrsnom hodočašću kroz gradove
TV rukovodilac okrenuo je svoje lice vim izvanrednim, ali slabo poznatim i sela širom Srbije, popraćen žalosnim
od ekipe, ne želeći da iko vidi suze u historijama i kulturama”, ističe autor. naricateljima obučenim u crno”, na-
njegovim očima”, piše Akbar, prisje- Regija Balkana, na kojem su nasta- vodi Akbar opisujući atmosferu uoči
ćajući se kako je u Splitu, u kojem je njeni ovi muslimani, bila je stoljećima ratnog sukoba.
bio smješten, upoznao grupu mladih prva linija fronta u sukobu kršćanske On zaključuje da je rat na Balka-
britanskih muslimana južnoazijskog Evrope i muslimanske Osmanske care- nu vođen u kontekstu mijenjajućeg
porijekla koja je došla dostaviti pomoć vine. Sukobi koji su trajali stoljećima svijeta i pojave onog što se nazivalo
svojoj bosanskoj braći. “U privatnosti, zasjenili su periode harmonije i mira, “globalnim islamom”, rasprave po-
žalili su mi se da bosanski muslima- pluralističko naslijeđe iz tih vremena. krenute nakon Islamske revolucije u
ni znaju malo o islamu i da ne znaju “Doista, Balkan pod osmanskom vla- Iranu, što je dragocjeno ukazivanje
čak pravilno klanjati. Bio sam grubo šću je osigurao utočište Židovima koji na globalni kontekst islama na koji
povrijeđen. Bosanski muslimani su su bježali iz Andaluzije i nastavili na- nerijetko zaboravljaju naši domaći
se hrabro i dostojanstveno suočavali s predovati u gradovima poput Sarajeva istraživači i autori. “Kriza u Bosni
genocidom, a ovi britanski muslima- i Soluna. Ipak, stoljeća vojnog sukoba dogodila se između ponižavajućeg
ni stali su zanovijetati o nedostacima u regionu, u kojem su ogromna pod- izgona Sovjetskog saveza iz Afgani-
njihovih islamskih obreda. Ukorio ručja prelazila u i iz kontrole sila poput stana koncem 1980-ih i pojave Tali-
sam tu grupu zato što su pokazali ne- Habsburgovaca i Osmanlija, stvorila bana i Al-Kaide u toj zemlji koncem
dostatak saosjećanja i razumijevanja su ideju u umovima Evropljana da je 1990-ih godina. Tokom ovog kratkog
i podsjetio ih na temeljne vrijednosti islam prijeteći, predatorski, stran i intervala saosjećajan i nepodijeljen
islama, koje naglašavaju upravo ove neciviliziran”, piše Akbar. fokus muslimanskog svijeta bio je
vrline. Ovaj susret me je upozorio na na Bosni”, piše Akbar, prisjećajući se
drugačije niti islama koje su se širi- ŠIRI KONTEKST RATA I GENOCIDA NAD vlastitih napora da ukaže na istinu o
le na kontinentu i na posljedice koje MUSLIMANIMA genocidu i prenese vlastita iskustva
će proizići iz njihove konfrontacije”, Kada je komunizam doživio kolaps, iz Bosne. On opširno piše i o susre-
piše Akbar. objašnjava Akbar, nekadašnji osman- tima s reisul-ulemom, značaju Gazi
Nakon navođenja jednog svog sje- ski kršćanski narodi Balkana zacrta- Husrev-begove biblioteke i drugih
ćanja, autor otvara priču o Bošnjaci- li su jedan novi kurs nacionalizma i institucija znanja, migraciji iz Bo-
ma i drugim autohtonim evropskim agresivne promocije primordijalnog sne i bosanskom iskustvu pluralizma.
narodima koji su mahom muslimani identiteta ispunjenog jakim predator- Međutim, cijela je Akbarova knji-
– Pomacima, Albancima, Tatarima, skim tonovima koji su se suviše često ga, a ne samo ovo poglavlje, ogledalo
Romima, a koji često bivaju ispušte- vraćali na stare mržnje i predrasude, u kojem se zrcale naši identiteti, naše
ni u raspravama o islamu na Zapadu što je kulminiralo genocidom i etnič- nade i strahovi. Ona nam može po-
i odnosu Evrope i islama. “I dok su se kim čišćenjem u Bosni. “Srbijanski moći da sagledamo fragmente vlasti-
ovi muslimani ponosili svojim musli- predsjednik Slobodan Milošević i nje- tosti u jednom širem kontekstu, ali i
manskim identitetom, bili su jednako gova vlada predstavljali su Bosance i da razmotrimo svoje istine o samim
ponosni i svojim evropskim identite- Albance kao Turke koje treba ukloni- sebi i načinu na koji se one prelama-
tom. Budući da se na njih gleda kao ti iz srpske države i iz same Evrope. ju kroz tuđu optiku. n

STAV 19/3/2020 79