Page 47 - STAV broj 310

odbjegli ruski arhiepiskop Grigorij Iva-
novič Maksimov Germogen.
Nova je crkva potpuno ovisila o dr-
žavi, stalno se susrećući s nedostatkom
pravoslavnih svećenika i nemogućnošću
školovanja novih kadrova. Djelovanjem
HPC-a smanjili su se progoni, ubistva i
vjerski prijelazi, ali pravoslavni Srbi ni-
kad nisu postali ravnopravni s drugim
građanima NDH.
Germogen je bio rodom iz Kubana
u Rusiji, nekad profesor bogoslovlja u
Saratovu, a u vrijeme Prvog svjetskog
rata izabran je za arhiepiskopa jekateri-
noslavskog i mitropolita novomoskov-
skog. Tokom Revolucije je napustio Ru-
siju te boravio neko vrijeme u Grčkoj na Mitropolit Germogen
Atosu. Na područje Jugoslavije došao i Ante Pavelić
je 1922. godine i smjestio se u manastir
Hopovo u Srijemu. Bio je član “Sv. Si- na pravoslavnu vjeru 1925. godine. Na- se iz Sarajeva u Zagreb, gdje je 22. maja
noda” Ruske zagranične crkve te jedan kon završetka bogoslovije, biva paro- 1945. uhapšen, a potom ga 29. juna 1945.
od osnivača “Bratstva ruske pravde”. hom u više mjesta Gornjokarlovačke i Vojni sud Zapovjedništva grada Zagreba
Germogen je s preostalih nekoliko de- Bihaćke eparhije. Od 1936. do 1941. je osuđuje na smrt.
setaka svećenika i angažiranih laika do- pravoslavni redovnik u samostanima, Srbijanski historičar Srđan Nova-
čekao partizane u Zagrebu, no odmah s jugoslavenskom se vojskom povukao ković o Mifki piše da je bio poznati pri-
su bili uhapšeni i po kratkom postupku 1941. u Grčku, potom se vraća u Srbi- jestupnik i okorjeli kriminalac, koga je
osuđeni na smrt i ubijeni. Za grob im ju. Godine 1942. odlazi u Njemačku i SPC izbacila iz svojih redova 1936. go-
se ne zna ni danas (postoje teorije da su kraće vrijeme radi kao pomoćni radnik. dine zbog nemorala. Napustivši ženu i
kremirani). Osim provođenja politike Po povratku u Beograd odlazi u Hrvat- troje djece, Novaković piše kako se Mi-
NDH, novim komunističkim vlastima sku, gdje ga Germogen prima u HPC. fka lažno predstavljao, priključio se bu-
nikako se nije svidjelo to što je Germo- Od februara 1943. bio je paroh u Go- garskoj vojsci kao kapelan, potucao po
gen u svojim poslanicama pozivao pra- raždu, a od septembra iste godine u Vi- bugarskim manastirima, odakle je iz-
voslavce da se vrate iz partizana; bilo je sokom. Onda je 15. augusta 1944. bio po- bačen zbog krađe, sve dok nije završio
to shvaćeno kao otvoreno sabotiranje stavljen za episkopa Sarajevske episkopije u Njemačkoj, odakle se vratio u NDH
njihove borbe. Hrvatske pravoslavne crkve. Istodobno i ponovo prešao u rimokatolicizam, na
Nama u Bosni i Hercegovini, kada je je predavao na pravoslavnoj bogoslovi- misiji kod fratra Radoslava Glavaša, koji
Pavelićeva Hrvatska pravoslavna crkva ji u Sarajevu. U proljeće 1945. povlači ga je postavio za paroha u Goraždu, oda-
u pitanju, najzanimljivije je jedno ime – kle je Mifka otišao u Visoko. Germogen
Spiridon Mifka. Hrvatski historičari o je, tvrdi Novaković, poslije rata izjavio
Mifki uglavnom pišu bez previše emo- da je on bio decidno protiv postavljenja
cija, isključivo o faktima iz njegove bi- Mifke za episkopa, ali da je ceremoniju
ografije. Oni iz Srbije, pak, s puno više morao obaviti pod Pavelićevom prijet-
ostraštenosti pišu o njegovom životnom njom i pritiskom.
putu. Spiridon Mifka bio je sarajevski Ulaskom partizanske vojske u Zagreb
episkop Hrvatske pravoslavne crkve. u maju 1945. godine prestala je djelovati
Rodio se u Samoboru 1902, a ubijen je HPC, a njezini su poglavari uhapšeni i
u Zagrebu 29. juna 1945. godine. U knji- nakon kratkog suđenja smaknuti. Nove
zi Tko je tko u NDH stoji da je prešao komunističke vlasti tada hapse, osuđuju i
usmrćuju mnoge vjerske čelnike: ubijeni
su mitropolit Germogen, paroh zagrebački
Serafim Kupčevski (HPC), svećenik Di-
mitrije Mrihin (HPC), protojerej Aleksej
Borisov (HPC), protojerej Joco Cvijanović
(HPC), predsjednik pravoslavne crkvene
općine u Zagrebu Petar Lazić, evangeli-
stički biskup Philipp Popp, zagrebački
muftija Ismet Muftić javno je obješen
ispred džamije...
Arhijerejski sinod Ruske istinopra-
voslavne crkve je na konferenciji i zasje-
danju u Odesi 23. oktobra 2010. godine
donio odluku o konačnom statusu – pri-
znavanju mučenicima svih smaknutih hr-
vatskih pravoslavnih svećenika na čelu s
patrijarhom Germogenom. n

STAV 11/2/2021 47