Page 66 - STAV broj 343

DRUŠTVO

“Duguay-Trouin”, usidrena u blizini obale, Alžirsko društvo, poput Magreba op- dana prije potpisivanja mira u Evianu, fran-
granatirala grad Kherrata. No tamo gdje je ćenito, sastojalo se od različitih srodnih cuska je vojska harkijima dala formalniji
barbarizam dostigao nezamislive razmje- grupa unutar arapske i berberske zajedni- pravni status. Plaća im je bila minimalna,
re bilo je mjesto Guelma, gdje je Achyari ce, manjih usko povezanih klanova i širih, u julu 1957. to je značilo 750 alžirskih fra-
predvodio brutalnu represiju. Mržnja je ali manje kohezivnih plemena. Kako tvrdi naka dnevno i dodatnih 400 ako su došli s
dosegla takve razmjere da su se organizi- američki profesor Michael Leiman u svom mazgom ili konjem za koje su morali ku-
rale milicije koje su ulazile u kuće, iz njih istraživanju o sudbini harkija, ti su se en- piti hranu. Nisu imali nikakvu garanciju
odvodile i ubijale ljude. Mrtvih je bilo to- titeti znali udružiti protiv većih prijetnji. da će njihove porodice imati penziju ako
liko da nisu sve uspjeli pokopati. Na kraju Međutim, krhkost alžirskih plemenskih oni poginu ili ostanu invalidi. Ipak, velika
je službeno objavljeno da je 41 selo srav- saveza opisana je tamošnjom izrekom “ja većina harkija pridružila se francuskoj voj-
njeno sa zemljom. protiv svog brata, moj brat i ja protiv naših sci radi redovne plaće jer je hrane bilo sve
Godinama kasnije, Francuska će priznati rođaka i tako dalje”. Takve su porodične manje kako su sukobi postajali sve žešći.
da je od osmog maja do 26. jula ubijeno 40.000 i plemenske veze odigrale značajnu ulogu Pred kraj rata Francuzi su počeli demo-
ljudi. Tri hiljade ljudi završilo je u zatvoru, u regrutiranju harkija tokom dva svjetska bilizirati harkije, a zvanična demobilizacija
zabranjene su i novine Ferhata Abbasa. Sve je rata, a onda i tokom Alžirskog rata. počela je 20. marta 1962, nekoliko dana na-
rađeno da bi se ugasio pokret za slobodu Al- Francuska vojska formirala je prvi odred kon ugovora u Evianu, koji je označio kraj
žira, ali jedino što su postigli bilo je rasplam- sastavljen od lokalnih trupa 1856. godine, rata. Harkiji su imali tri mogućnosti: pri-
savanje izrazito antikolonijalnog raspolože- a onda su 1912. Francuzi počeli regrutira- javiti se u francusku vojsku s minimalnim
nja. Devet godina kasnije, u novembru 1954, ti alžirske muslimane. Od 81.000 vojnika činom i biti stacionirani u Evropi, mogli
Alžir će započeti rat za nezavisnost, koji će koji su sudjelovali u Prvom svjetskom ratu, bi se vratiti u civilni život s bonusom od
biti plaćen s milion i po života. Država će na poginulo je dvadeset i pet hiljada. Oko 500-2.000 franaka na temelju odsluženog
kraju steći nezavisnost 1962. 76.000 muslimana borilo se pod francu- vremena ili su mogli zatražiti odgodu od
skom zastavom u Drugom svjetskom ratu. šest mjeseci tokom kojih bi primali plaću.
U SVIM RATOVIMA Prve harkije u Alžirskom ratu formirao je Oko 1.500 ljudi izabralo je prvu soluciju,
U tom su ratu jednu od najvažnijih ulo- 1955. godine Jean Servier u regiji Arris u a na nagovor svojih oficira većina harkija
ga odigrali harkiji. To je generalni naziv planinama Aures. odlučila se za drugi izbor. Rezultat je bio
za muslimane iz Alžira koji su se borili u Većina harkija bili su slabo obrazovani potpuni haos. Harkiji koji su se vraćali u
sklopu francuske vojske. Iako je Francu- seljaci. Služili su sve vojne dužnosti, a re- svoja sela često su mučeni i ubijani. Teško
ska vojska regrutirala vojnike iz svih svo- grutirani su bez reda, ponekada i nasilno. je doći do statističkih podataka, međutim,
jih kolonija, harkiji su specifičnost Alžira. Tek 11. decembra 1961, manje od godinu procjene broja poginulih harkija u Alžiru
kreću se od 75.000 do 150.000.
Zbog nasilja koje je eskaliralo, veliki
broj harkija nastojao je emigrirati u Fran-
cusku i tražili su državljanstvo. Međutim,
francuska se politika brzo mijenjala zbog
kombinacije raznih strahova, kako demo-
grafskih, tako i ideološko-konzervativ-
nih, u vezi s velikim prilivom siromašnih
useljenika muslimana. Socijalisti su bili
zabrinuti da će harkiji i Francuzi koji su
živjeli u Alžiru ojačati radikalnu desnicu.
Dopušteno je da se oko 85 hiljada harkija
useli i Francusku.
U sklopu raznih programa preseljeni su
u industrijske gradove na sjeveru ili pariška
predgrađa, a 14.000 ih je nastanjeno na seli-
ma kako bi pomogli projekte pošumljavanja.
Većina su bili fizički ili polukvalificirani
radnici i većina ih je ostala siromašnima i
do danas. Najveći tranzicijski kamp, kamp
Joffre blizu Perpignana uz granicu sa Špa-
nijom, u kojem su bili internirani, ostao je
otvoren do 1977. godine.

ALŽIR, FRANCUSKI VIJETNAM
Alžir je za Francusku bio građanski
rat, a ujedno i njezin Vijetnam. Alžir je
rana koja i dalje peče. Procjenjuje se da je
s njim u Francuskoj još uvijek direktno
ili porodičnim vezama povezano najma-
nje sedam miliona ljudi. Riječ je takozva-
nim pied-noire (Francuzi i Evropljani koji
su živjeli u Alžiru, neki generacijama) i
koji su morali bježati i napustiti sve, zatim
o francuskoj vojsci koja se tamo borila, o

66 1/10/2021 STAV