Page 64 - STAV 55 24.03.2016.

STAJALIŠTA

MALI JERUSALIM
Purim, jedini jevrejski praznik koji slavi

događaj iz dijaspore

MOĆ NIJE

IZVOR ZAKONA

(H)Aman ne poredi Jevreje s drugim narodima, niti poredi jevrejske
Piše:
Eliezer PAPO zakone sa zakonima drugih naroda, nego jevrejske zakone s
drugim narodima. Stiče se dojam da pisac knjige o Esteri svjesno
i namjerno pripisuje biblijskom proto-Hitleru stav po kome je
opravdano istrijebiti Jevreje jer njihovi zakoni ne proističu iz
njihovog subjektiviteta, kao zakoni paganske civilizacije, nego su
im ponuđeni spolja, kao bilateralni ugovor s Gospodarem Svemira

srijedu uveče i u četvrtak uju- njegova kći, (H)Adasa (hebrejsko ime za prema tvari kao prema Tvorcu. Kada je
tro Jevreji širom svijeta čitaće biljku mirta) predata je na staranje Mor- (H)Aman uvidio da razlozi Mordehaje-
biblijsku knjigu o Ester, jedi- dehaju. Našem se karijeristi malo smrklo ve nespremnosti da mu se pokloni nisu
nu
U biblijsku knjigu napisanu u pred rodicinim staromodnim hebrejskim egomanijačke nego filozofske, metafizič-
dijaspori. Dijasporičnost knjige o Esteri imenom, koje je bolo u oči svojim ne- ke, ideološke prirode, “bi ništavno u oči-
nije jedina karakteristika koja je izdvaja pripadanjem dvorskom jeziku i kultu- ma njegovim da podigne ruku samo na
od ostalih dvadeset i triju knjiga jevrej- ri. Spretni i okretni Mordehaj mijenja Mordehaja, jer mu rekoše iz kog je naroda
skog kanona. Za razliku od svih ostalih njeno staromodno etnopartikularističko Mordehaj, nego htjede (H)Aman da istri-
spisa jevrejske biblije (koju su svi hrišća- ime (H)Adas u moderno, pagansko, im- jebi sve Jevreje iz carstva Ahašveroševog,
ni u potpunosti preuzeli, krstivši je ime- perijalno-globalističko Ester, izvedeno iz narod Mordehajev” (3:6). Vezir, potom,
nom Stari zavjet, kome su onda dodali i imena vavilonske božice Ištar. Mordehaj pokušava da pridobije cara za svoj naum
Novi, koji, naravno, nije dio jevrejskog uspijeva da ugura Ester na dvor i ona (sa tvrdnjom: “Ima jedan narod rasijan i raz-
kanona), u njoj se uopšte ne spominje sve vavilonskim imenom) postaje careva dijeljen među narode po svim zemljama
Bog. Sve u knjizi upućuje na Njega, ali žena (tačnije, seksualni objekt u njegovim tvoga carstva, i njihovi zakoni su druga-
ni u jednom stihu On nije spomenut ek- rukama, čija je moć bila direktno propor- čiji od svakog naroda” (3:8). Interesan-
splicitno. Tumači knjige, bar oni maj- cionalna njenom uspjehu da se svaki put tno, (H)Aman ne poredi Jevreje s drugim
monidijanske (racionalistička škola mi- ponovo dopadne caru). Nakon toga, car narodima, niti poredi jevrejske zakone sa
sli prozvana po svom najistaknutijem uzvisuje vezira (H)Amana i zapovijeda zakonima drugih naroda, nego jevrejske
predstavniku Majmonidesu, izbjeglici da mu se svi klanjaju. Mordehaj, premda zakone s drugim narodima. U prvi mah
iz Andaluza) provenijencije misle da je već gotovo potpuno asimilovan u imperi- izgleda kao nesmotreni lapsus, jer ko bi
to stoga što knjiga govori o socijalnim jalnu pagansku kulturu, ne samo da nije poredio žabe i babe, ali kada se ima na
mehanizmima (asimilacija, individua- spreman da se pokloni smrtniku nego to umu sveukup teksta, stiče se dojam da
lizam, odnos prema kolektivu, najmanji i ne krije. On jedini stoji uspravno kad pisac knjige o Esteri svjesno i namjerno
zajednički sadržilac kolektivnog identi- svi drugi padnu pred vezirom na sedždu. pripisuje biblijskom proto-Hitleru stav
teta i sl.), kojih je Bog “samo” posredni, Kad ga njegove jupi karijerističke kolege po kome je opravdano istrijebiti Jevreje
a ne i neposredni tvorac. Knjiga govori pitaju zašto krši carski dekret, Mordehaj jer njihovi zakoni ne proističu iz njihovog
o Mordehaju, ambicioznom jevrejskom (nosilac paganskog imena Marduk) im subjektiviteta, kao zakoni paganske civi-
karijeristi na dvoru cara Ahašveroša, čiji odgovara jednostavno: “Zato što sam lizacije, nego su im ponuđeni spolja, kao
je stepen asimilacije moguće dedukovati Jevrej.” Ispada da je, bar po piscu ove bilateralni ugovor s Gospodarem Svemira.
iz same činjenice da mu je ime izvedeno knjige, najmanji zajednički sadržilac je- Dok je u paganizmu moć izvor zakona,
iz imena vavilonskog božanstva Marduk. vrejskog monoteizma nespremnost na an- dotle je u monoteizmu zakon izvor moći.
Kad je Mordehajev stric Avihajil umro, tropolatriju ili idolatriju. Na odnošenje Zbog nebeskog porijekla zakona te zbog

64 24/3/2016 STAV