Page 55 - STAV broj 177
P. 55
datuma. Podignuto je u znak sjećanja namazgah) je riječ arapskog porijekla pročelnika vjere, Konjičanina Ismail Šukri
na turske šehide koji su pali prilikom i u svom izvornom značenju označava efendije Hadžića na dan 1. šabana 1327.
osvajanja Kamengrada. Ovaj spomenik mjesto za zajedničko obavljanja nama- godine. (18.08.1909. g.).”
podigla je Ambasada Republike Turske za na otvorenom prostoru. Za musallu Kako se vidi iz natpisa, Fatihova mu-
2001. godine. obično služi ograđeni ili samo obilježeni salla srušena je 1895. godine, a obnovlje-
dio zemljišta s označenim pravcem pre- na 1909. godine. Prema usmenoj predaji
Ne zna se ko je i kada podigao prvu ma Meki. Prve bogomolje muslimana na stanovništva ovog kraja, bilo je pokuša-
u nizu kamengradskih džamija. Jedan ovim prostorima upravo su musalle. One ja da se Musalla sruši i u vrijeme velike
od najznamenitijih historičara Bosne i su u doba turskih osvajanja bile pretače bune Srba od 1875. do 1878. godine. Ob-
Hercegovine, Salih Sidki Hadžihuseino- džamijama. Do danas su sačuvani ostaci novom Musalle 1909. godine, izgubilo se
vić Muvekit, u svom djelu Povijest Bosne musalla u Pruscu, Zenici i Ljubuškom. dosta od autentičnosti objekta. Ovom su
spominje dvije kamengradske džamije. Fatihova musalla potječe iz dalekog 15. prilikom dimenzije Musalle smanjene,
Jedna od njih sagrađena je između 1512. stoljeća. Tačan datum gradnje nije nam o čemu svjedoče ostaci ćulsija, odnosno
i 1520. godine, u vrijeme vladavine sul- poznat. Velik broj historičara slaže se kamenih nosača stubova. Budući da je
tana Selima I, u naselju zvanom Dolina. da je podignuta 1463. godine, nakon Fatihova musalla porušena i u vrijeme
Drugu džamiju podigao je bosanski na- osvajanja Kamengrada od strane sulta- Drugog svjetskog rata, tačnije 1942. go-
mjesnik Muhsin Zade Mehmed-paša 1761. na Mehmeda II Fatiha, na mjestu gdje dine, od strane četnika, po okončanju
godine. Pretpostavlja se da vidljivi ostaci je ovaj osmanski vladar sa svojom voj- rata pristupilo se ponovo njenoj obnovi.
na lokalitetu Gradina pripadaju upravo skom obavio džumu. Radovi na obnovi ovog značajnog kultur-
ovoj džamiji. U literaturi se spominje još no-historijskog spomenika ovaj put ura-
i džamija iz vremena sultana Sulejmana Musalla se nalazi pored puta na pro- đeni su nestručno, tako da su svi kameni
Zakonodavca, za koju ne znamo kako je stranoj poljani koja je davno pretvorena u elementi kompozicije presvučeni debelim
izgledala i gdje se tačno nalazila. mezaristan. Sastoji se od kamenog mihra- slojem betona i kulira.
ba i mimbera te kubeta koje ih natkriva. U protekloj agresiji na BiH Fatihova
Džamija iz vremena sultana Selima Kupola se oslanja na četirima drvenim musalla pretrpjela je znatna oštećenja.
I bila je kamena građevina podignuta u stubovima. Prvi mihrab i mimber koje Prilikom pokušaja Srba 1992. godine da
bosanskom stilu sa strmim krovom, iz je na ovom mjestu dao sagraditi sultan eksplozivom unište najstariji dokaz posto-
kojeg je izlazila munara sa zatvorenom Mehmed II Fatih bili su izvedeni od fino janja islama na ovim prostorima, poruše-
šerefom. Porušena je 1938. godine. Iste klesanog kamena. Na mihrabu se nalazio na je olovna kupola, a mihrab i mimber u
godine mještani Kamengrada sagradi- originalni, kaligrafski ispisan tarih. Kako znatnoj su mjeri oštećeni. Prema nekim
li su novu džamiju u blizini stare. Ova je glasio tekst natpisa, nije nam pozna- informacijama, akcijom rušenja rukovo-
građevina stradala je 1942, a ponovo ob- to, pošto je nakon prvog rušenja Musalle dio je Dragan Praštalo, a ovom prilikom
novljena 1958. godine. Džamija je drugi odnesen u Banju Luku, gdje mu se izgu- Srbi su srušili i staru džamiju. Posljednji
put srušena 1992. godine. Po okončanju bio i najmanji trag. Na poleđini mihraba put, Fatihova musalla obnovljena je 2012.
agresije, stanovnici Kamengrada pono- nalazi se ploča s natpisom u pismu neshi godine, ovaj put stručno i pod odgovaraju-
vo su podigli porušene džamije i prozvali na turskom jeziku. Tekst natpisa u pri- ćim nadzorom, čime je ovom spomeniku
ih imenima prvih džamija koje su podi- jevodu glasi: “U vrijeme kada se u ovim vraćen oblik koji je imao prije rušenja
gnute u ovom džematu: Džamija sultana krajevima nije čuo glas vjere, podigao je 1942. godine. Fatihova musalla svjedok
Mehmeda II i Džamija sultana Selima I. sultan Mehmed han Fatih jedan mihrab je prohujalog vremena i najveća znameni-
i minber, kada je ovo mjesto počastvovao tost Kamengrada koja prolaznike podsje-
Najpoznatiji historijski i spomenik svojim boravkom. Oni su porušeni prije ća na jednog od najslavnijih ratnika koji
kulture u Kamengradu, pored tvrđave, petnaest godina (1895). Sada su ponov- su ikada hodili zemljom. n
svakako je Musalla sultana Mehmeda II. no izgrađeni zalaganjem sudije kadiluka,
U svom izvorno obliku jedina je saču-
vana musalla na Balkanu. Musalla (tur.
STAV 26/7/2018 55
