Page 66 - STAV broj 318

DRUŠTVO

Deseti april, najcrnji dan u historiji Hrvatske

ANTE PAVELIĆ, OSNIVAČ NDH,

POBJEGAO JE NAKON RATA U

ARGENTINU UZGAJATI KOKOŠI

Šestog novembra 1948. godine mađarski inžinjer Pal Aranyos
stigao je u Argentinu na brodu “Sestriere”. Njegov pasoš izdao je
Crveni križ Rima, a argentinski konzulat u Genovi, odakle je brod
Piše: Nedim HASIĆ
krenuo, izdao mu je odobrenje za ulazak. Putovanje je trajalo 25
dana i tokom njega nije komunicirao s ostalim putnicima. Kabinu
prve klase s njim je dijelio svećenik Josip Bujanović.

akon Prvog svjetskog rata, Versaj- će za samo četiri godine istrijebiti stotine hi- Poraz nacista 1945. godine značio je
skim je ugovorom uspostavljena ljada ljudi. Ćirilica je bila zabranjena, Srbi kraj ustaškog režima. Komunisti ulaze u
država koja je uključivala Srbe, ubijani u logorima, kao i Jevreji i komuni- Zagreb u maju 1945. godine i napreduju
NHrvate i Slovence. Ostali nisu spo- sti. Nakon sastanka Pavelića s Hitlerom u sve do granice s Austrijom. Neke od ustaš-
menuti. Dominirali su Srbi koji su je 1929. Njemačkoj, počeli su radovi na prvim kon- kih vođa su zarobljene, među njima je bio
nazvali Jugoslavijom. To je vrijeme bujanja centracionim logorima građenim po njemač- i Slavko Kvaternik, koji je pogubljen u Za-
hrvatskog nacionalizma i tada malo poznati kom modelu. U njima su bili zatočeni svi grebu 1947. Ostali su se skrivali u Hrvat-
Ante Pavelić seli u fašističku Italiju, gdje koje je NDH smatrala neprijateljima režima. skoj ili bježali u Južnu Ameriku, Kanadu
osniva nacionalističku organizaciju pod Najozloglašeniji logor bio je Jasenovac, ili Australiju.
nazivom Ustaško-hrvatski revolucionar- koji je otvoren 1941. godine na području
ni pokret. Imao je podršku diktatora Be- koje je okupirala njemačka vojska. Velika BIJEG IZ ZAGREBA
nita Mussolinija te hrvatskih prognanika većina tamo poslanih bili su Srbi. Neki su Pavelić bježi iz Zagreba i isprva se skri-
u Italiji, kao i u samoj Hrvatskoj. zatvorenici imali sreće da su brzo ubijeni, va u Austriji, odakle odlazi u Rim. Iz Rima
Njemačka i Italija napale su Jugoslavi- mnogi drugi mučeni su u kadama s kipu- bježi u Argentinu.
ju 6. aprila 1941. godine. Bila je to prilika ćom vodom, pretučeni palicama ili im je Pavelić nije bio jedini. Poslijeratna Ar-
koju su Pavelić i njegovi bliski saradnici glava sječena tupom pilom. gentina Juana Peróna omiljena je destina-
dugo čekali. Četiri dana kasnije, Slavko cija stotinama fašističkih zločinaca iz cijele
Kvaternik, bivši general jugoslavenske Evrope. Anton Elez, blizak saradnik Dinka
vojske, preuzeo je kontrolu nad Zagrebom, Šakića iz Jasenovca, stigao je u Argentinu
glavnim gradom Hrvatske, i na radiju obja- 1947. godine. Živio je i umro u toj zemlji
vio stvaranje Nezavisne Države Hrvatske. sve do 1985. godine. Trag mu se gubi po-
Kvaternik je širom otvorio vrata Paveli- sljednjih dana aprila 1945. godine, a bio je
ćevom povratku iz Italije u Zagreb, a 16. u grupi prvih ustaša koje su stigle u Bue-
aprila Pavelić se proglasio vođom novog hr- nos Aires. Stigao je 1. aprila 1947. brodom
vatskog režima. Postao je poglavnik. Kva- “Philippa”, brodom pod zastavom Paname,
ternika je imenovao svojim zamjenikom, a a sutradan su argentinske novine izvijestile
ostale visoke ustaške ličnosti ministrima. da trideset ratnih zločinaca putuje brodom.
Sile Osovine rado su prigrlile tu mari- Uz Eleza, među bjeguncima bili su i
onetsku državu. Ta fašistička država obu- visoki oficiri ustaškog zrakoplovstva, taj-
hvatala je velike dijelove današnje Hrvat- ne policije, generali i komandanti ustaške
ske, cijelu današnju Bosnu i Hercegovinu, vojske... Oni su bili tek prethodnica, slje-
a također i dijelove Srbije. Ustaše su odba- dećih mjeseci u Argentinu doselilo se dva-
cile ideju da su Hrvati Slaveni i tvrdile su desetak hiljada Hrvata. Svi su na Pavelića
da potječu od Gota i da su arijevci. Bili su gledali kao na poglavnika.
agresivni rimokatolici, a islam su prihva- Po završetku rata, 1945. godine, Pavelić
tili kao drugu historijsku vjeru hrvatskog je pobjegao u Italiju, gdje se sakrio u jezu-
nacionalnog identiteta. itskom samostanu. Tri godine kasnije, pod
Dijeleći ideale nacističke Njemačke, že- lažnim imenom Antonio Serdar krenuo je
ljeli su rasno čistu Hrvatsku, državu u kojoj za Genovu. Iz Genove za Buenos Aires kreće

66 9/4/2021 STAV