Page 52 - STAV broj 317

DRUŠTVO

Povodom 170 godina od okrutnog ubistva

Ali-paše Rizvanbegovića (1851–2021)

EKSELENCIJA, HERCEGOVAČKI

ALI-PAŠA RIZVANBEGOVIĆ

SKONČAO JE PONIŽEN I MUČEN

OD NEČOVJEKA LATASA

Usmena predaja govori kako je svjetina iz nekih naselja kroz koja su prolazili na putu za Banju Luku
napadala, vrijeđala i psovala Ali-pašu Rizvanbegovića, a on bi povremeno upitao svog sina koji je

vodio mazgu: “Hafiz-paša, kroz koje mjesto sada prolazimo?” Hafiz-paša jedanput mu odgovori:
“Dragi babo, sada dolazimo do tog i tog mjesta, bojim se da ćemo ovdje najlošije proći!” Na to mu
Ali-paša odgovori: “Ne brini, sine, tu ćemo najbolje proći, njima ništa dobro nismo učinili!”, kao da
je aludirao na izreku: Čuvaj se onoga kome si učinio neko dobro.

Piše: Zajim KRUŠKO aprila, odnosno od 14. marta do 2. aprila Ali-paša
1851. godine. Fra Grgo Martić tvrdi da je Rizvanbegović-Stočević
Ali-paša ubijen iz puške 30. marta 1851.
kod Dobrinje. Po Čokorilu, dan Ali-pašine
li-paša Rizvanbegović rođen je pogibije bio bi 1. april, a po Ivanu Franji
1773. godine u Stocu, a preselio Jukiću 30. mart 1851. godine.
je na ahiret šehidskom smrću, Ali-paša je bio neobično vješt i mudar
Akrajem marta ili početkom aprila kao što je bio s pobunom Hercegovaca na
1851. godine u Dobrinju kod Banje Luke. čelu s Ali-pašinim kavaz-bašom. Uspijevao
Ovih se dana navršava punih 170 godina je da ostane u očima Porte vjeran i odan čo-
od preseljenja hercegovačkog vezira koji je vjek a da u isto vrijeme tajno radi na organi-
gotovo dvije decenije upravljao hercegovač- zaciji ustanka protiv zloglasnog Omer-paše
kim sandžakom koji je sam sultan odvojio Latasa i reformi. Bez sumnje, Ali-paša je
iz bosanskog ejaleta i predao ga na upravu pregovarao s Krajišnicima (s Redžićem) o
Ali-paši Rizvanbegoviću. Svojim životom potrebi dizanja ustanka u Krajini, što su
i radom zadužio je Hercegovce te nije ni njegovi savremenici zapazili. Ivan Franjo
čudo što se o njemu i dan-danas priča u Jukić otvoreno je teretio Ali-pašu za kra-
gotovo svakoj kući u Stocu, ali i mnogim jiški ustanak, a austrijski generalni konzul
kućama po cijeloj Hercegovini koje ga bla- dr. Atanacković rekao je: “Krajina je sada,
gosiljaju, dok se u Bosni on kune i proklinje kao i odvajkada, bila pod uticajem Ali-pa-
zbog svoje uloge u sahranjivanju pokreta za še Stočevića i vjerno je slijedila njegove
autonomiju na čelu s Husein-kapetanom zapovijesti.”
Gradaščevićem. Tokom boravka novoizabranog bosan-
skog valije Hajrudin-paše na Buni svakako
RIZVANBEGOVIĆEVO PROROČANSKO se govorilo i o provođenju reformi. Bašagić
“ANDA SANI” navodi da je tom prilikom Ali-paša kazao
Historičari se ne slažu oko dana Ali-pa- Hajrudin-paši: “Ako provedete tanzimat
šine pogibije. Kapidžić nakon detaljnog (reforme) u Bosni i Hercegovini – anda
analiziranja podataka zaključuje da se sani – nećete ih moći zadržati ni punih
Ali-pašina pogibija mogla desiti između 29. trideset godina.” Bašagić navodi i da se
i 31. marta 1851. godine. Prema Muvekitu, to proročanstvo Ali-paše Rizvanbegovića
Ali-paša je poginuo krajem džumadel-uhraa i obistinilo 1878. godine, kada je izvršena
1267, što odgovara kraju marta ili početku okupacija Bosne i Hercegovine od strane

52 2/4/2021 STAV