Page 68 - STAV broj 275

DRUŠTVO

Sedam decenija od ukidanja zabrane učenja ezana

na arapskom jeziku u Turskoj

POBJEDA VJERE

NAD NASILJEM

Desetog aprila 1928. godine iz 2. člana Ustava briše se
rečenica da je “državna religija islam”, čime republika postaje

formalno-pravno laička. Sekularna ne, jer sekularnost
podrazumijeva nemiješanje religije u državne poslove, ali u
ovom slučaju važnije i vice versa, a to nije bio cilj Atatürkovih
Piše:
Bojan BUDIMAC reformi. Cilj je bio kontrola religije i njeno srozavanje na neku
Twitter: @BojanBB vrstu folklora. Sljedeći korak – učenje ezana na turskom po
direktnoj naredbi Atatürka desio se 29. januara 1932. godine
iz Fatih džamije u Istanbulu

poredo s tužnom 60. godišnjicom 1950. godine ezan na arapskom učen prvi poema nalazi u svim čitankama). Gökalp je
puča protiv Vlade Adnana Men- put nakon osamnaest godina u Turskoj. svojoj knjizi Principi turkizma izložio ideju
deresa ide i 70. godišnjica vraća- da ezan i molitve trebaju biti na turskom
Unja ezana na arapskom jeziku u “REFORMIRANJE” ISLAMA jeziku. Nakon ukidanja hilafeta “odlukom”
Turskoj. Naime, prva odluka Menderesove Ideju turkifikacije islama Mustafa Ke- jednopartijskog Parlamenta 29. oktobra
Vlade bila je da ispuni predizborno obe- mal Atatürk preuzeo je od Ziye Gökalpa, 1924. godine, Atatürk je za sljedeći korak
ćanje da će ukinuti zabranu učenja ezana sociologa, pisca, pjesnika i političara. Pa- suzbijanja ili “reformiranja” islama uzeo
na arapskom. Čudno, ali istinito, isti oni radoksalno, to je isti čovjek koji je napisao upravo to – turkifikaciju ezana, molitve i
– Republikanska narodna partija (CHP) – poemu zbog čijeg recitiranja je svojevreme- hutbe. Uzgred budi rečeno, jedan od ogro-
koji su u antireligijskom zlu donijeli od- no Recep Tayyip Erdoğan, danas predsjed- mnih “grijeha” premijera Adnana Men-
luku o “turkifikaciji” ezana i kažnjivosti nik Republike Turske, završio u zatvoru, deresa u očima kemalista jeste da je javno
učenja na arapskom bez borbe su prihva- zbog navodnog raspirivanja vjerske mržnje govorio činjenicu da Parlament može po-
tili tu odluku u Parlamentu, pa je 17. juna ili, kako neki vole, “islamizma” (iako se ta novo uspostaviti hilafet, jer formalno-prav-
no gledano, odluka o ukidanju zapravo je
bila preuzimanje ingerencija hilafeta. Či-
njenica koju malo ljudi zna.
Desetog aprila 1928. godine iz 2. čla-
na Ustava briše se rečenica da je “držav-
na religija islam”, čime republika postaje
formalno-pravno laička. Sekularna ne, jer
sekularnost podrazumijeva nemiješanje re-
ligije u državne poslove, ali u ovom slučaju
važnije i vice versa, a to nije bio cilj Atatür-
kovih reformi. Cilj je bio kontrola religije
i njeno srozavanje na neku vrstu folklora.
Sljedeći korak – učenje ezana na tur-
skom po direktnoj naredbi Atatürka – desio
se 29. januara 1932. godine iz Fatih džamije
u Istanbulu. Već 3. februara 1932. Kur’an,
tekbir i kamet na turskom jeziku učeni su
na mevludu u (još uvijek) džamiji Aja So-
fiji u Noći kadra. Historijski dokumenti

68 11/6/2020 STAV