Page 69 - STAV broj 275
P. 69
pokazuju da je Atatürk vrlo pomno pratio i
vodio ovaj (donekle) postepen proces. Struč-
njaci koji su radili na prevodima kada su
u dilemi dolazili su kod njega po konačnu
odluku. On je odlučio da “Allahu ekber” ne
bude prevedeno kako bi bilo logično “Allah
büyüktür” nego “Tanrı uludur”. Iako u os-
novi oba prevoda mogu imati isto značenje
“Allah je najveći”, izraz “tanrı” tačnije se
prevodi kao “božanstvo”, što je poprilično
razvodnjavanje.
LICEMJERSTVO ZVANIČNIKA CHP
Bitno je znati da do 1941. godine for-
malno-pravno nije postojala zabrana eza-
na na arapskom, ali (možda bolje velikim
slovima ALI) vaninstitucionalna rješe-
nja toliko draga CHP-u su tu blasfemi-
ju (“ezan” na turskom) praktično činila
obaveznom. Oni koji se nisu pridržavali
nepisanog pravila o kome je odlučio jedan
čovjek bili bi zastrašivani. Policija i žan-
darmerija čekala bi ih na kapijama dža-
mija i minareta. Otpora je bilo. Jedan od
poznatijih slučajeva desio se 1. februara
1933. u Ulu džamiji u Bursi. Devetnaest
ljudi bilo je osuđeno na zatvorske kazne
ili progonstvo. Po kom zakonu, ne znam,
ali mi je zabavno kada današnji CHP zva-
ničnici, koji se nisu odrekli nijednog se-
kunda partijske prošlosti (da ne govori-
mo o izvinjenju) rondaju o “nepravdi” i
“odsustvu” pravne države, a vrhunac je
cirkusa kada oni govore o današnjici kao
“režimu jednog čovjeka”.
Tri dana kasnije, 4. februara 1933, objav-
ljeno je da će oni koji ne uče ezan i molitvu
na turskom jeziku biti “strogo kažnjeni”.
Tek 1941. Parlament donosi odluku da će
“oni koji uče arapski ezan i kamet biti ka-
žnjeni zatvorom u trajanju od tri mjeseca
ili novčanom kaznom od 10 do 200 lira”.
Deset lira je u to vrijeme bilo bogatstvo.
Kasnije su kazne povećavane dvostruko i
trostruko, a pored batina i egzila, prekrši-
oci su (opet neformalno) mogli završiti i
u duševnim bolnicama.
Zulum nad religioznima ili samo tra-
dicionalnima svakako je u tom periodu do
Menderesa bio najžešći. Zbog toga Bošnjaci
Bosne i Hercegovine mogu biti veoma po-
nosni na Muhameda Tajiba Okića, čovjeka i
Četvrtog februara 1933. objavljeno je da će oni koji islamskog učenjaka koji baš u tom periodu
učestvuje u osnivanju više teoloških fakul-
ne uče ezan i molitvu na turskom jeziku biti “strogo teta, prije svega prvog Teološkog fakulteta
u Republici Turskoj sa sjedištem u Ankari.
kažnjeni”. Tek 1941. Parlament donosi odluku da Olakšanje koje je podizanje zabra-
će “oni koji uče arapski ezan i kamet biti kažnjeni ne ezana na arapskom donijelo, iako to
nije donijelo i religijske slobode kakve
zatvorom u trajanju od tri mjeseca ili novčanom se uživaju u stvarno sekularnim drža-
kaznom od 10 do 200 lira”, što je tada bilo bogatstvo. vama, jeste predmet emotivnih sjećanja
i zapisa. Taj datum, 17. juni 1950, jeste
Kasnije su kazne povećavane, a pored batina i egzila, jedan od datuma koji svjedoči o pobjedi
vjere nad nasiljem i kao takav ne može
prekršioci su mogli završiti i u duševnim bolnicama biti precijenjen. n
STAV 11/6/2020 69
