Page 75 - STAV broj 251-252

TURBE DVOJICE
Za turbe se zasigurno može reći da nije
oduvijek bilo baš na ovom mjestu. Kao i
mnoga turbeta u Bosni, i ovo je ogrnu-
to legendom o svjetlosti u kojoj su sijale
šehidske duše. Legenda kaže da su ovdje
sahranjena dvojica paša poginulih u borba-
ma protiv austrijske vojske koja je kidisala
na njihov grad. Priča se da je žena jednog
od njih, jedne noći s prozora Kapetanove
kule, baš na tom mjestu, iza leđa zvonika,
gdje je nekad stajalo tijelo Crkve svetog
Ante, vidjela kako iz zemlje izbija svjetlost
i uzdiže se u nebo. I tako se to ponavlja-
lo sve dok vođe poraženih ne zatražiše od
pobjednika, austrougarskih glavešina Bi-
haća, dopuštenje da na tom mjestu izgrade
turbe. I izgradiše ga, od drveta.
Nije dugo stajalo to drveno turbe. Sru-
šeno je kada su katolici zatražili da im se
vrati crkva pretvorena u džamiju, ili da
im se izgradi nova. Tada je vlast odlučila
da novu crkvu podigne baš ovdje, odmah
uz Kapetanovu kulu. Pristali su na uvjet
muslimana da se o trošku Zemaljske vlade
sačini novo turbe, od kamena, s kupolom.
Tako je nastalo turbe koje i danas stoji ov-
dje, kao spomen na sve branioce Bišća koji
položiše živote pred naletom kraljevske i
carske vojske.
Borbe oko zidina Bihaća trajale su od 7.
do 19. septembra 1878. godine. Branioci su
grad predali poslije podne i dozvoljeno im
je da ga napuste uz uvjet da ostave oružje.
Povukli su se prema Bosanskom Petrovcu.
Tada se redovna turska posada predala ge-
neralima Reinländeru i Cahu. Nakon pada
Bihaća, bijele zastave izvjesili su i ostali gra-
dovi u Krajini, samo su se Velika Kladuša SVI BRANIOCI slava palim borcima za vječnu slobodu –
i Pećigrad opirali sve do oktobra. Nakon obilaska grobnice i turbeta, na- 16. jula 1984. – preživjeli borci Tenkovske
U turbetu se nalaze dva drvena ka- prosto bi bio grijeh otići a ne spustiti se ne- brigade i narod opštine Bihać.” Na drugoj
bura. Iznad njih su nišani s turbanima. koliko koraka niže, prema Uni, preko ceste. strani ista je ploča i na njoj piše ovako: “U
Ali, ni na nišanima ni na turbetu nema Tu, pod ostatkom bedema, na kojem je kle- teškim borbama za oslobođenje Bihaća od
nikakvih zapisa. Ne zna se tačno čiji su sar Vladimir Hreljević između povijesnog 24. do 28. marta 1945. godine učestvovala
ovo mezarovi. Ako je suditi po legendi, grba Bihaća i godine 1260. i šestoplamenog je i 3. prekomorska udarna brigada, u kojoj
tu mora da leže same vođe ustanka pro- grba SFRJ i godine 1960, dakle za sedam- je bilo 2.400 boraca pretežno iz Slovenskog
tiv austrougarske okupacije. Ovdje treba stoti rođendan ovog grada, uklesao reljef primorja i Istre – u tim borbama poginulo
pozvati upomoć Radoslava Lopašića. On koji s jedne strane prikazuje borbu protiv je 50 boraca brigade – 26. jula 1983. – preži-
kaže da se na poziv carsko-turskog mute- Osmanlija, a s druge partizane u bici pro- vjeli borci 3. prekomurske udarne brigade
sarifa u Bišću Husejna-efendije Kara Be- tiv fašista, odmah uz čuvenu Djevojku s Une i SUBNOR opštine Bihać – vaši su životi
govića “digla na Krajini i kuka i motika”. isklesanu rukom istog autora, smještena su temelj naše sreće – neka vam je vječna slava
Dalje Lopašić govori: “Na čelu im bijahu dva skromna spomenika s natpisima koji i hvala – narod opštine Bihać.”
Hadži Hasan Salkić iz Peći i Hadži Ibra- odaju počast drugim braniocima ovog gra- U produžetku, iza leđa Djevojke s Une,
him Međenlija.” da iz nama bližih vremena. smjestio se jednostavan i skroman spome-
Dok o daljoj sudbini Husejn-efendije Uz same skute Djevojke s Une leži spo- nik koji podsjeća na branioce ovog grada
Kara Begovića ne govori ništa, Lopašić za menik koji podsjeća na kupolu tenka. Na iz posljednje agresije na Bosnu. Na spome-
Salkića i Međenliju kaže da se nisu htje- jednoj strani ploča je s natpisom: “Prva niku dominira zastava Republike Bosne i
li predati, nego su u gudurama oko Peći tenkovska brigada NOVJ učestvovala je u Hercegovine, s ljiljanima i mačem između
nastavili boj do posljednje kapi krvi. Jesu teškim borbama za oslobođenje Bihaća od njih, a posvećen je pripadnicima Patriot-
li ovdje sahranjena njih dvojica? Lopašić 22. do 28. marta 1945. – u tim borbama po- ske lige grada Bihaća. Kada bi popisali sve
ne daje odgovor na ovo pitanje. Umjesto ginuli su: Ferdinand Andrijašić, Bogomil pripadnike Armije RBiH poginule u če-
toga zaključuje: “Mnogi grobovi, nakićeni Bat, Vojin Bojović, Janez Doglan, Lazar tiri godine odbrane ovog grada, spisak bi
spomenici, pod Debeljačom i kod Žegara Durašković, Ante Granić, Dino Martino- se produžio dolje, preko ceste, pored Pa-
tužni su svjedoci posljednje krvave borbe vić, Marko Ramljak, Branko Sabljić, Franc viljona, pa mostom sve do obale i u vodu.
kod Bišća.” Stopar, Mile Torbić, Franjo Zagar – vječna Una pamti sve. n

STAV 26/12/2019 75