Page 76 - STAV broj 264

KULTURA

Knjiga “Bosna i Sandžak u satiričnoj i ilustrovanoj

periodici (1878–1918)” Damira Grude

NASLAĐIVANJE I HUMOR

NA TUĐI RAČUN

“Zavisno od političke situacije, mijenjao se karakter karikature.
Karikature kojima su komentirana događanja s tih prostora nerijetko
su se svodile na ilustraciju, maltene na pamflet. Njihov deskriptivni
Piše: Edib KADIĆ karakter bio je dominantan, s malo humora, puno podsmijeha i
edib@stav.ba
mlake ironije. U njima, nažalost, nije bilo ni u tragovima pacifizma
i ličnog stava. Karikaturisti tog vremena nisu bili nepristrasni

posmatrači događanja, bili su u službi tadašnjih režima”

rajem 2019. godine u izdanju Mu- u Evropi i Americi. To su godine u kojima “U komentiranju događanja na Balkanu
zeja “Ras” Novi Pazar publicirana su oči Evrope i svijeta bile širom otvorene naročito su se isticali ugledni humoristič-
je knjiga Bosna i Sandžak u satiričnoj i uperene na Bosnu i Sandžak, Sarajevo i ni časopisi poput Figaroa, zatim su to činili
K i ilustrovanoj periodici (1878–1918) Novi Pazar, pa je taj dio Balkana preko noći Weiner Caricaturen, Borsszem Janko, Kikeri-
autora Damira Grude. Riječ je o knjizi koja postao tema mnogih evropskih konferenci- ki, Der Floh, Die Bombe, Humoristicke Listy,
obuhvata brojna opažanja i osvrte na doga- ja, kongresa, dnevne i periodične štampe i Star mali, koji je izlazio u Novom Sadu, kao i
đaje u Bosni i Sandžaku u periodu austro- tadašnjih karikaturista. Muhamed Đerlek osmanlijski časopisi Karagoz, Dioyen, Kalem.
ugarske vladavine od Berlinskog kongresa Max, recenzent, u predgovoru pojašnjava da U tim karikaturama Bosna i Hercegovina,
pa sve do kraja Prvog svjetskog rata, a kroz časopisi u kojima su objavljivane karikature Sandžak i Novi Pazar tretirani su, bukval-
karikaturalnu i satiričnu optiku brojnih s tom tematikom nisu bili samo evropski već no, kao stvari oko kojih se otimaju Rusija i
časopisa i listova koji su u to vrijeme izlazili i osmanlijski, pa čak i američki. Austro-Ugarska, nerijetko uz učešće Srbije

76 26/3/2020 STAV