Page 70 - STAV broj 175
P. 70
DRUŠTVO
ulice Muizzuddin li dinillah (studija UN je utvrdila da Muizzud- Ahmed-paša Sarhoš je u službi, prema raspoloživim biograf-
dinova ulica ima najveću koncentraciju srednjovjekovnih arhi- skim podacima, brzo napredovao. Prvo ga nalazimo kao ćehaju
tektonskih znamenitosti u muslimanskom svijetu) i ulice Bejne rumelijskog valije Kara Mehmed-paše. Potom je bio valija Ozi-
el-kasrejn. Sebilj i mekteb i danas postoje. je (1674–?), Konye, Anadolije (1677–?) i Egra, zatim opet valija
Ozije i Egra. Na položaj velikog vezira dolazi 1683. godine. Osim
Damat Rustem-paša Opuković zaviještao je izvjesne vakufe toga, bio je muhafiz Janove (1684–1685), kapudan-paša osmanske
u Kairu, o kojima nemamo mnogo informacija. mornarice (1685), valija Halepa (1685–1686), serasker Ugarske,
nadzornik Anadolije (1686–1687), serasker Budima (1687), vali-
Behram-paša Sokolović uvakufio je konjušnicu, hamam, kahvu ja Bagdada (1687–1688) i mufettiš (inspektora) Anadolije (1688–
i spojene dućane u Kairu za izdržavanje svoje halepske Behramije. 1689). Za valiju Egipta postavljen je 1689. godine. Preminuo je
u Kairu. Ukopan je u Kairskoj tvrđavi.
Javuz Ali-paša Malkoč Bošnjak sagradio je u periodu svog
namjesnikovanja u Kairu (1601–1603) jedan sebilj, kojem da- BEHRAM-PAŠA SOKOLOVIĆ
nas nema traga.
U JEMENU JE OSNOVAO GRAD
Ahmed-paša Sarhoš (?–1691) obnovio je za vrijeme svog bo- Jemen je u osmanskom razdoblju bio zaseban ejalet, slično
ravka u Egiptu u svojstvu valije (1689–1691) veliki broj kairskih kao i Egipat. Koliko nam je poznato, dvojica su Bošnjaka imala
građevina, među kojima je i arhitektonski značajna džamija me- zaviještane vakufe u ovoj zemlji: Behram-paša Sokolović i Gazi
mlučkog sultana Muejjeda iz 15. stoljeća. Kodža Murat-paša Kujudžija. Obojica su, između ostalog, obav-
Behram-paša Sokolović u Jemenu je osnovao ljali funkciju valije ejaleta Jemen. Vakufe su podigli u dva jemen-
grad Melhaz, tačnije, obnovio stari grad ska grada: San’a i Melhaz.
Kahiru (El-Kahira) kod Jerima (današnja Behram-paša Sokolović u Jemenu je osnovao grad Melhaz,
pokrajina Ibb), približno 150 km južno od tačnije, obnovio stari grad Kahiru (El-Kahira) kod Jerima (da-
jemenske prijestolnice San’e, u blizini Zimara našnja pokrajina Ibb), približno 150 km južno od jemenske pri-
(jugozapadni Jemen). Grad je po Behram- jestolnice San’e, u blizini Zimara (jugozapadni Jemen). Grad je
-paši prozvan Behramija. Tu je sagradio saraj, po Behram-paši prozvan Behramija. Tu je sagradio saraj, džamiju,
džamiju, imarete, hamame, medresu, imarete, hamame, medresu, te stambene i javne objekte. Također,
te stambene i javne objekte prenio je sjedište ejaleta Jemen iz San’e u Behramiju. Historičari
spominju da je Behramija osnovana 10. ramazana 978. godine po
Mekteb i sebilj Deli Husrev-paše Sokolovića u Kairu Hidžri (5. februar 1571. godine). Behramija (Melhaz) je danas
pust i zapušten grad, tako da su Behram-pašini vakufi u njemu
u ruševnom stanju
Gazi Kodža Murat-paše Kujudžija (1535–1611) bio je veliki
vezir šest godina (1606–1611). U mladosti je bio sandžak-beg u
Egiptu. Bio je ćehaja (zamjenik) Maktula Mahmud-paše Bošnjaka
za vrijeme njegovog beglerbegluka u Jemenu (1561–1565) i Egiptu
(1566–1567). Poslije je obavljao dužnost ćehaje Kodža Sinan-paše
tokom njegovog pohoda na Jemen (1569–1571). Navjerovatnije je
bio njegov ćehaja i dok je dotični bio valija u Egiptu (1567–1569).
Poslije je bio valija Damaska (1575–1576), Jemena (1576–1580)
i Tripolija (iza 1580), sandžak-beg Istočnog Karahisara (Kara
Hisar-ı Şarkî, danas Şebinkarahisar u sjeveroistočnoj Anadoli-
ji). Učestvovao je u osmansko-safevijskom ratu (1578–1590). U
svojstvu valije Karamana učestvovao je 1585. godine (993. godi-
ne po Hidžri) u pohodu Osman-paše Ozdemiroğlua na Tebriz.
Kao zarobljenik safevijske vojske, proveo je pet godina u tvrđa-
vi Kahkaha kod Iškašima u oblasti Badahšan (danas se tvrđava
nalazi u Tadžikistanu, na samoj granici s Afganistanom). Pušten
je tek potpisivanjem osmansko-safevijskog mirovnog sporazuma
1590. godine. Tada dolazi u Istanbul. Potom je bio valija Kipra
(1590–1592), zatim opet valija Tripolija (1592), Kipra (1592–1594)
i Damaska (1594–1595), te valija Dijarbekira (1595–1601). Kao
valija Dijarbekira učestvovao je u osmansko-habsburškom ratu
(1593–1606). Zatim je postavljen za valiju Anadolije (1601), pa
Rumelije (1601–1605), te je na kraju 1605. godine postao četvrti
vezir. Preminuo je u Dijarbekiru.
Murat-paša ostavio je vakufe u današnjoj Turskoj i Jemenu. U
Jemenu, u San’i, sagradio je džamiju i vodovod. Koliko je nama
poznato, ti jemenski vakufi više ne postoje.
Bošnjaci nisu ostavili mnogo svojih vakufa u današnjem Li-
banu, koji je u osmansko doba, uglavnom, pripadao ejaletima
Damask, Tripoli i Sajda (Akka). Džezzar Ahmed-paša obnovio
je i proširio fortifikaciju Bejruta. Njegovi zahvati i danas su vid-
ljivi na zidinama ovog grada. Privredne vakufe uvakufio je Deli
Husrev-paše na rijeci El-Asi, koja izvire u Libanu, za izdržava-
nje svoje halepske Husrevije. n
70 12/7/2018 STAV
