Page 48 - STAV broj 350

DRUŠTVO

konstruktivna opozicija, što se najbolje
može vidjeti iz njegovog odnosa prema
pitanju budućnosti Bosne i Hercegovine
i Bošnjaka muslimana. U svojim javnim
govorima održanim širom Turske, Belgije,
Švicarske, ali i iz svete Meke Erbakan se
trudio skrenuti pažnju svjetske javnosti na
ono što se događa u Bosni i Hercegovini. U
tom kontekstu, Erbakan je tokom jednog
od svojih govora iz 1994. godine podnio
izvještaj o prvim susretima s predsjedni-
kom Alijom Izetbegovićem 1990. godine,
neposredno prije prvih demokratskih iz-
bora u Jugoslaviji. Prema riječima Erba-
kana, Alija Izetbegović se tada u svojstvu
počasnog gosta pojavio na kongresu “Re-
fah partije”, a ova je partija nakon toga
podržala finansijski i moralno kampanju
tek osnovane Stranke demokratske akcije
(SDA). Kako ističe, logistička podrška bila
je izražena u ratnim godinama za “uspjeh
naše braće”, uprkos neodlučnom stavu ta-
dašnjih turskih vlasti oko pojedinih pitanja neopravdano otimaju, odlučio se u Nje- Za 1996. godinu možemo reći da je bila
u vezi s Bosnom i Hercegovinom. Erbakan mačkoj osnovati humanitarnu organiza- jedna od najuspješnijih političkih godina za
se u tim godinama nametnuo kao svojevr- ciju “IHH”, čiji je primarni zadatak bio Erbakana, osim što je njegova partija bila na
sni korektor na političkoj sceni Turske, a briga o Bosni i Hercegovini. vlasti, on je postao i premijer Republike Tur-
Bosna i Hercegovina je postala njegov po- U radu The War in Bosnia-Herzegovina ske. “Refah partija” je imala svoje gradona-
litički fokus. Na skupovima u Belgiji i Švi- and Turkish Parliamentary Debates (1992– čelnike širom Turske, među kojima i velike
carskoj kritizirao je odnos muslimana, za 1995): A Constructivist Approach autora gradove poput Ankare i Istanbula. U to vri-
koje je smatrao da mogu dosta više učiniti Didema Akincija može se pronaći da naj- jeme gradonačelnik Istanbula ispred Erba-
za odbranu Bosne i Hercegovine, koja se oštrije kritike na račun Vlade stižu od Ne- kanove stranke bio je aktuelni predsjednik
suočavala s embargom. Nastojanjima Er- cmettina Erbakana, koji je optužio i Vla- Republike Turske Recep Tayyip Erdoğan.
bakana i ljudi bliskih “Millî Görüş” orga- du i međunarodnu organizacije za sporu Ipak, samo godinu dana nakon što je Er-
nizaciji, te političkim partijama nastalih reakciju u kontekstu bosanskog pitanja. bakan postao turski premijer, u ovoj zemlji
od nje, za humanitarne, ali i odbrambene Erbakan je naglasio da je Vlada postupila dolazi do državnog udara, nakon čeka Erba-
potrebe Bosne i Hercegovine poslana je s velikim zakašnjenjem sazivanje Sabora, kan odstupa s premijerske pozicije. Mnogi
pomoć u vrijednosti više miliona njemač- odnosno nakon što je Bosna skoro potpuno smatraju da su zapadne zemlje imale udjela
kih maraka (DM). uništena. Prema njegovom mišljenju, u njegovoj smjeni jer je, za razliku od dru-
U kritikama prema Vladi Turske ko- smatrao je da postoji uzročna veza između gih političara u Turskoj, otvoreno zastupao
ristio je često tezu da će “vjernički narod događaja u Bosni i onoga što je nazvao islamski princip djelovanja u politici. Če-
Turske” podržati Bosnu i Hercegovinu, utjecajem “određenih cionističkih i dru- sto su mu izjave izvlačene iz konteksta, ali
tražeći to i od svih ostalih muslimanskih gih” elemenata koji su u svoje društvo ipak nije odustajao od svog pravca i po ci-
naroda u svijetu. Zanimljivo je da Erbakan unijeli tu ideju da muslimani moraju biti jenu odlaska s političke scene. “Naša misija
navodi primjer kako su mnogobrojne tur- zbrisani iz Evrope. Činjenica jeste da je je islam. Naš cilj je steći Allahovo zadovolj-
ske vojne trupe u Korejskom ratu ginule Republika Turska od početka pomagala stvo. Naša želja je blagostanje čovječanstva.
za svog saveznika, a da sada postavljaju Bosnu i Hercegovinu na različite načine, Naš put je džihad. Naša metoda je ubjeđi-
pitanje da li treba otići i braniti Bosnu ali je Erbakan smatrao da to ipak može vanje. Spas čovječanstva moguć je samo uz
od srpske agresije, koja se dešava samo više. U tom kontekstu, on je priželjki- islam”, izjava je koja daje tačnu predodžbu
zbog toga što su Bošnjaci muslimanski vao formiranje vlastitog vojnog saveza o putu kojim je nastojao hoditi. U nared-
narod. Shvativši da, uprkos slanju pomo- muslimanskih zemalja, koji u budućno- nim godinama njegov utjecaj na politička
ći bosanskom narodu, veliki dio završava sti neće dopustiti da se negdje ponovi dešavanja u Turskoj značajno je smanjen,
u rukama Srba i Hrvata, koji tu pomoć “nova Bosna”. a i “Refah partija” doživljava međusobna
previranja, što je dovelo do raslojavanja ove
Politička borba Necmettina Erbakana počinje iz grada Konye, političke opcije. Jedna od političkih partija
djelomično nastala iz “Refah partije” jeste i
za koju se smatra da je i mjesto osnivanja pokreta “Millî Görü”, AKP, koja i dalje neprikosnoveno vlada po-
organizacije koja je ispratila sve političke borbe Erbakana litičkim procesima u Republici Turskoj, a
pod vodstvom Recepa Tayyipa Erdoğana. U
kroz nekoliko partija koje je oformio ili u kojima je bio član. posljednjim godinama života Erbakan je bio
Protiv Erbakanove političke karijere bio je i Süleyman Demirel, posvećen organizaciji “Millî Görüş”, koja je
svoje područje rada proširila veoma uspješ-
čija je reakcija na Erbakanovu kandidaturu bila izuzetno no na nekoliko kontinenata. Na bolji svijet
oštra. Demirelu je posebno smetalo nastojanje Erbakana da u Necmettin Erbakan preselio je u februaru
2011. godine, a njegova misao poštovana je
politički život Turske uvede muslimanske principe djelovanja. među muslimana širom svijeta. n

48 19/11/2021 STAV