Page 21 - STAV broj 155

S druge strane, specijalni rat koji se provodi protiv Bošnjaka Ono što se trenutno događa, ispravno je
ima za cilj da posve odvoji bošnjačku ulemu od bilo kakvog primijetio Oliver Roy, nije radikalizacija islama,
učešća u društvenim i političkim tokovima, a da Islamsku za- već islamizacija radikalizacije unutar koje se
jednicu baci na margine društva. Pritom se želi ulemu predsta- veliki broj procesa i problema savremenog
viti kao nazadnu i retrogradnu, a s ciljem da ih se lakše može svijeta, kao što su migracije, multikulturalizam i
okarakterizirati kao radikalni element koji je protiv sekular- problem identiteta, religijski fundamentalizam i
nog društva. Centri koji provode specijalni rat protiv Bošnjaka reinterpretacija sekularizma, ekonomska kriza,
posve su svjesni značajne uloge koju Islamska zajednica ima pa i terorizam, neumitno dovode u korelaciju s
za Bošnjake, posve su svjesni da se Islamsku zajednicu ne zove islamom, koji poslije, u jednom pervertiranom
bez razloga “kičmom Bošnjaka”, a upravo je lomljenje kičme slijedu, biva označen kao generator krize,
jednoj instituciji s neprekinutom tradicijom i cilj. odnosno radikalizacije

ISLAMOFOBIJA KAO INSTRUMENT POTČINJAVANJA politički kontekst u Bosni i Hercegovini drugačiji su od onog
kojeg opisuje Sayyid, ali to ne znači da islamofobija ovdje ne
Funkcija islamofobnog diskursa u specijalnom ratu protiv služi u iste svrhe. Postoji opravdana sumnja, koju su već izni-
Bošnjaka ne ogleda se samo u označavanju jednog naroda ne- jeli pojedini analitičari, da islamofobni narativ o vjerskoj ra-
diferenciranom vjerskom skupinom stranom evropskom tkivu, dikalizaciji Bošnjaka odgovara nekim centrima moći koji tako
već, kako nas uči teorija, ima i konkretne političke razloge. Isla- nastoje međunarodnu zajednicu okrenuti protiv ideje cjelovi-
mofobija je fantomski pojam koji, kako objašnjava Chris Allen u te BiH. Bitno je dokazati da Bosna ne može sobom vladati, da
eseju Islamofobija: nova ideologija za medijsku generaciju, “okuplja tamošnji većinski narod nema kapaciteta za izgradnju nacio-
mnoge i raznovrsne forme diskursa, govora i djelovanja, koji nalnih i državnih institucija, da se radi o nekoj fanatiziranoj
izviru iz identičnog ideološkog jezgra, a to je iracionalni strah manjini koja je u sukobu s modernošću i da joj treba protektor
od islama”. On se u zapadnim društvima nerijetko temelji na koji bi je držao pod kontrolom i polahko je civilizirao. A to bi
pretpostavci da je čak opravdano biti islamofob, s obzirom na mogao biti i konačni cilj specijalnog rata. n
“zbilju” islama i muslimanske kulturne prakse – što podsjeća
na opravdavanje rasizma kvazinaučnim tvrdnjama da je crna
rasa inferiorna u odnosu na bijelu.

Chris Allen povlači paralele između islamofobije i rasizma,
ističući da se oboje širi tamo gdje nema nikakvog opravdanog
razloga za tako nešto. Vizualni, verbalni i tekstualni kodovi
putem kojih se prenose različita negativna značenja o islamu i
muslimanima svakako su fenomen koji se može identificirati
kao sveprisutan. Te poruke i kodovi, zapaža Allen, predstavlja-
ju kriterij po kojem se pojedinci i grupe identificiraju, a potom
interpretiraju. Zajednička odrednica svih medijskih, religijskih
i kulturoloških diskursa o islamu jeste reprezentacija islama i
muslimana kao inherentno drugačijih od “nas”.

“Iz ovog se onda izvodi normativ prema kojem su musli-
mani i islam sami po sebi drugačiji i suprotstavljeni nama, što
je proces u kojem se kreira jednodimenzionalno viđenje svih
muslimana i shvatanje o njima. U ovom procesu, muslimani i
islam označavaju se i homogeniziraju kao nediferencirana vanj-
ska grupa, a istodobno se prisvaja autoritet i legitimnost kroz
neupitno uvjerenje da je unutarnja grupa autoritativna i supe-
riorna, iz čega slijedi da ima pravo i da je kadra suprotstaviti se
svakoj konkurentskoj ili alternativnoj pretpostavci, argumen-
taciji ili tumačenju koje bi došlo od vanjske grupe. Otuda ovaj
proces opisujemo kao ideološki”, objašnjava Allen.

Ono što se trenutno događa, ispravno je primijetio Oliver
Roy, nije radikalizacija islama, već islamizacija radikalizacije
unutar koje se veliki broj procesa i problema savremenog svi-
jeta, kao što su migracije, multikulturalizam i problem identi-
teta, religijski fundamentalizam i reinterpretacija sekularizma,
ekonomska kriza, pa i terorizam, neumitno dovode u korelaciju
s islamom, koji poslije, u jednom pervertiranom slijedu, biva
označen kao generator krize, odnosno radikalizacije.

U tekstu Iz đavoljeg rječnika S. Sayyid objašnjava da se isla-
mofobija javlja u kontekstu u kojem biti musliman ima po-
litičko značenje. Ono što islamofobija nastoji disciplinirati,
smatra Sayyid, jeste mogućnost muslimanske autonomije, tj.
afirmaciju muslimanskog političkog identiteta kao legitimnog
historijskog subjekta. Na taj se način u postkolonijalnom dobu
ipak osigurava prevlast Zapada nad zemljama s većinskim mu-
slimanskim stanovništvom, i to ne samo u smislu međusobnog
takmičenja s njima nego i upravljanja tim zemljama. Praksa ne-
okolonijalizma pripada specijalnom ratu. Naravno, historijski i

STAV 22/2/2018 21