Page 74 - STAV broj 227

KULTURA

Uvod u historiju odnosa islama i Zapada (1)

ISTOK JE IZMIŠLJEN NAKON

ŠTO JE EVROPA SEBE

DEFINIRALA KAO ZAPAD

Knjiga Ja, onaj drugi i drukčiji svijet: uvod u historiju odnosa islama i Zapada autora Ibrahima Kalina
istinska je studija izuzetne informativnosti i dubine koja nastoji rasvijetliti dva važna fenomena: odnose
islamskog i zapadnog društva u jednom veoma dugom historijskom razdoblju i različite dimenzije
slojevite historije tih odnosa. Kalinova studija ni po čemu ne podsjeća na onu vrstu tekstova pisanih s
namjerom da čitaoca u nešto uvjere. Ovdje je riječ o knjizi u kojoj autor, inače vrstan mislilac i filozof,

nastoji razumjeti susrete islamskog i zapadnog društva, bilo u formi sukoba ili plodonosne saradnje,
te ih smjestiti u jedan racionalan okvir. Autor znalački potcrtava kako historija nikada nije nešto što
pripada samo prošlosti, već podjednako i našoj sadašnjosti. Samo ono razumijevanje historije koje
ne izlazi izvan racionalnih okvira, smatra Kalin, može nam pomoći da gradimo temelje za zdraviju
budućnost. Stoga je njegova knjiga ne samo uvod u historiju odnosa islama i Zapada već i svojevrstan
uvod u filozofiju historije odnosa dvaju velikih kulturno-civilizacijskih krugova

Ja, onaj drugi i drukčiji svijet: uvod u historiju odnosa islama i Zapada, Ibrahim Kalin, “Dobra knjiga”,
Sarajevo, 2019. godine, 652 stranice

Piše: Hamza RIDŽAL koje je Sveti Džon iz Damaska u VIII trebalo reagirati i protiv kojeg se trebalo
hamza@stav.ba stoljeću iznio protiv islama i Poslanika, boriti”, piše Kalin, ističući da islamska
tvrdnji pape Benedikta XVI kako je islam društva sebe nikada nisu definirala kao
iracionalna vjera koja gaji nasilje i izjave Istok, niti da su oni istočnjaci.
olitički, kulturološki i ideološki američkog evangeliste Jerryja Farvela da Istok je, objašnjava Kalin, fiktivan
odnosi između islama i Zapada je Poslanik terorist. Takve optužbe pro- pojam izmišljen tek nakon što je Evropa
predstavljaju jednu od nezaobi- dubljuju teren sukoba i tenzija. S druge – taj geografski krak azijskog kontinenta
Plaznih tema savremenog svijeta. strane, kada pogledamo percepcije islam- – sebe definirala kao Zapad. Kako je naša
Kroz optiku tih odnosa moguće je posma- skog svijeta o Zapadu, pred nama se javlja percepcija prostora poprimala evropocen-
trati mnoge fenomene nedavne prošlosti, niz različitih problema. tričnu boju, tako su i geografski termini
od 11. septembra i krize s karikaturama “Za muslimanski svijet, ‘Zapad’ je, poprimali potpuno ograničavajući karak-
u Danskoj, preko holivudskih filmova i zapravo, jedna činjenica koja postoji po- ter. Zašto geografski prostor koji se nalazi
rasprava o pluralizmu, ljudskim pravi- sljednjih dvije stotine godina. Za jednog u srcu ljudske historije, pita Kalin, prostor
ma i posebno pravima žena, pa sve do intelektualca ili umjetnika koji je u XI na kojem su ponikle najstarije civilizaci-
islamofobije i antivesternizma u islam- ili XVI stoljeću živio u islamskom geo- je, nazivamo Bliskim istokom? Po kojoj
skim zemljama. Neke analize, kako piše grafskom prostoru nešto što se zove Za- se geografskoj klasifikaciji Japan prihva-
Kalin, u ovaj okvir smještaju i avanturu pad nije ni postojalo. Postojali su Franci, ta kao Daleki istok? Zašto za Ameriku,
učlanjenja Turske u Evropsku uniju. Iako Germani, Španci, Italijani, Venecijanci, ako živimo u Iranu, Indiji ili Jemenu, ne
je nemoguće u jednoj rečenici objasniti Ðenovljani, jevreji i kršćani i znalo se za kažemo daleki Zapad ili Daleki istok?
kompleksnost međuodnosa islamskog i njih. Ali, riječ Zapad, u svome savreme- “Da dilema Istok – Zapad predstavlja
zapadnog svijeta, moguće je prepoznati nom značenju, tada još nije bila poznata. modernu percepciju, također, potvrđuju i
probleme izrasle iz tog susreta / sukoba, Islamski svijet je u svojstvu srednjeg um- Kur’an i historija. Kada je muslimanima
ali i faktore koji određuju osnovne boje meta sebe vidio u sredini svjetskog ge- u Meki prvi put stigla naredba za obavlja-
i međutonove, te konstante u zapadnoj ografskog prostora i bio je podjednako nje namaza, naređeno im je da se okrenu
percepciji islama i obratno. udaljen i od Istoka i od Zapada. Zapad za prema Mesdžidu’l-aksi. Ovako je potra-
Kako objašnjava Kalin, ne može se njega nije bio sagovornik kojem je stalno jalo do 622. godine, sve dok hazreti Mu-
zanemariti kontinuitet između optužbi trebalo podnositi račune, protiv kojeg je hammed nije obavio Hidžru u Medinu.

74 18/7/2019 STAV