Page 112 - Türkiye için Milli Strateji

n O RTA ASYA, KAFKASYA VE "K›Z›L ELMA" n

ülkelerine ve Orta Asya'daki cumhuriyetlere büyük kaynak aktar›mlar›
yapmak zorunda kal›yordu. Ayr›ca bu bölgelerin nüfuz alan› içinde olma-
lar› için yine yüksek oranlarda askeri harc a m a l a rda bulunuyordu. Tüm
bunlar dev birer ekonomik kamburdu. ‹flte bu nedenle, K›z›lordu'nun Af-
ganistan'› terketmesi ile bafllayan, "geri çekilme" 1991'deki "çöküfl" ve "da-
¤›lma" ile optimum noktaya kadar vard›.
Ayr›ca Rusya uygulad›¤› stratejik geri çekilme plan›yla d›fl politikas›nda
kullanabilece¤i yeni bir araç daha buldu. Komünizmin arkas›nda kalan
Slav ve Ortodoks kimli¤i, Rusya'n›n d›fl politika kozlar› olarak yeniden su
yüzüne ç›kt›. Rusya, Yunanl›lar ve S›rplar ile birlikte bir "Ortodoks ekseni"
oluflturmaya bafllad›. BM'de S›rplar›n hamili¤ini üstlenerek S›rplar aleyhi-
ne verilen kararlar› veto etti. Bunun yan›s›ra Yunanistan'la da iliflkilerini
artt›rarak, Türkiye'nin Bo¤azlar'da uygulamaya koydu¤u yeni tüzü¤e kar-
1 0
fl› ç›karken Yunanistan'dan destek ald›. Bunun yan›s›ra Yunanistan Mos-
kova'yla Hazar Petrolleri'nin tafl›nmas› için alternatif boru hatt› konusunda
temasa geçti. Bütün bu geliflmeler Rusya'n›n oluflturdu¤u Ortodoks ekse-
11
ninin uluslararas› politikadaki a¤›rl›¤›n›n gösterg e s i d i r l e r.
K u rulan Ortodoks ve Slav birli¤i ile Türkiye'nin co¤rafi yönden kuflat›l-
mas› da amaçlanmaktad›r. Kuzeyde Rusya, kuzeydo¤uda Ermenistan, gü-
neyde K›br›s Rum Kesimi, bat›da Yunanistan ile bu kuflatma tamamlan-
m a k t a d › r. Böylece Rusya Türkiye'nin yapayaln›z kalaca¤›n› hesaplamakta-
d › r.

Bölgede Türk-Rus Çekiflmesi
So¤uk Savafl sonras› dünyada, Rusya, bölgede kendi hegemonik varl›¤›
aç›s›ndan en büyük rakip olarak gördü¤ü Türkiye ile ciddi bir çat›flma için-
d e d i r. Çat›flmaya sebep olan sorunlar iki ana grupta toplanabilir. Birincisi
Rusya'n›n bölgeyi nüfuz alan› haline getirme iste¤inden do¤an soru n l a rd › r.
‹kinci gruptaki sorunlar›n ortak karakteri ise Ruslar'›n hegemonik istekleri
ile do¤rudan ba¤lant›l› olmasa da Türkiye'nin bölgedeki etkisini azaltmaya
yönelik amaçlar tafl›maktad›r.
Moskova'n›n "Yak›n Çevre" doktrini Rusya'n›n bölge üzerindeki planla-
r›n› gösteren ve birinci gruptaki sorunlara kaynakl›k eden en önemli fak-
t ö rd ü r. Bu doktrinin temeli, bölgenin Rusya'ya ait olmas› ve yabanc›lar›n
bölge üzerinde olabilecek ilgilerine karfl› mukavemet gösterilmesidir. Mos-

101