Page 117 - Türkiye için Milli Strateji

n TÜRK‹YE ‹Ç‹N M‹LL‹ STRATEJ‹ n

yüzünden baflar›s›zl›¤a u¤ram›flt›r. Ancak Türkiye'nin ›srarl› giriflimleri ve
as›l olarak da AKKA'n›n uluslararas› a¤›rl›¤›n›n sonucunda, ABD devre y e
g i re rek Rusya'y› da baz› noktalarda geri ad›m atmaya zorlam›flt›r. Sonuçta
bir "orta nokta" bulunmufl gibidir, ama gerçekte bu "orta nokta" yine de Rus
ç›karlar›na yak›nd›r.
AKKA'da son durum Rusya'n›n kanat s›n›rlamalar›n›n de¤ifltirilmesi
yönünde isteklerinin görüflüldü¤ü zirvelerle çözümlenme aflamas›ndad›r.
Yeltsin Ankara ile Washington'›n ortak haz›rlad›¤› formüldeki co¤rafi alan
de¤iflikliklerini kabul etmifltir. Baflta AKKA'da de¤ifliklik yap›lmas›na karfl›
ç›kan Ankara ise, zorunlu bir tavizle, baz› kanat bölgelerin merkeze al›n-
mas›n› kabul etmifltir. Moskova, 1999 y›l›na kadar tüm kanat bölgesinde
b u l u n d u rdu¤u 4.800 z›rhl› arac› 3.700'e indirecek, ayr›ca AKKA'da sa¤lad›-
¤› ek esneklikler yan› s›ra yeni düzenlemelerle ilgili s›k› bir denetim meka-
nizmas›yla denetlenecektir. Eskiden kanatlarla ilgili y›lda bir kez bilgi ver-
mekle yükümlü olan Rusya art›k y›lda iki kez bilgi vere c e k t i r.
Rusya'n›n 3.700'e indirece¤i z›rhl› araçlar için 2000 y›l›na kadar süre iste-
mesine karfl›l›k Türkiye'nin 1998 y›l›na kadar mühlet vermifltir. Sonunda
1999 y›l›nda karar k›l›nm›flt›r ama yine de bu, Moskova'n›n istedi¤ini elde
etti¤i anlam›na gelmektedir. Çünkü Moskova, 1995 y›l›n›n sonunda yürür-
lü¤e girmesi gereken bir antlaflmay› 1999 y›l›na kayd›rm›fl ve kanat s›n›rla-
malar›nda kendi lehinde baz› kazan›mlar elde etmifltir. Bu sayede Rusya
1999 y›l›na kadar bölgedeki askeri gücünü iyice sa¤lamlaflt›rma imkan› el-
de edecektir. Bölge ülkelerinin enselerinde böyle bir Rus askeri varl›¤›n›n
bulunmas› ise, yeniden Moskova'n›n uydu olma ihtimallerini büyük ölçü-
de art›rmaktad›r.

Hazar Petrollerinin Tafl›nmas› Sorunu
Dünyada gittikçe artan enerji ihtiyac› yan›s›ra 1973 ve 1979 y›llar›nda
bafl gösteren petrol krizleri, Amerika'n›n dünyadaki petrol kaynaklar›na
sahip ülkelere karfl› ilgisinin daha da artmas›na yol açt›. Baflkan Carter tara-
f›ndan çizilen doktrine göre; bir devletin Basra Körfezi bölgesinde kuvvete
baflvurmak suretiyle, petrol üretimi, pazarlanmas› ve fiyat› üzerinde tekel
kurmas›na kesinlikle izin verilmeyecekti. Kuveyt'i iflgal eden Irak'a karfl›
giriflilen "Çöl F›rt›nas› Harekat›" Carter Doktrini'nin bugünde Amerikan
politikas›nda yeri oldu¤unu gösterd i .

106