Page 122 - Türkiye için Milli Strateji

n O RTA ASYA, KAFKASYA VE "K›Z›L ELMA" n

Baflka konularda ortaya ç›kan bu çat›flma, petrol konusunda da çok belirg i n
bir biçimde kendini göstermektedir.

"Türk Zirvesi"ne Rusya'n›n Ta v r ›
Türk-Rus cepheleflmesine konu olan en önemli geliflmelerden biri, do-
¤al olarak, Türkiye'nin Türki Cumhuriyetlerle olan iliflkileridir.
Türkiye'nin bu cumhuriyetlerle sahip oldu¤u ortak dil ve kültürü, poli-
tik ve ekonomik gücü, demokratik, ça¤dafl ve modern kimli¤i ile, Orta As-
ya için bir model olabilece¤i aç›kt›r. Nitekim ba¤›ms›zl›klar›n›n ard › n d a n
Türkiye'nin bu özellikleri sözkonusu yeni cumhuriyetlerin de ilgisini çek-
mifl, Türkiye'yi bir "a¤abey" olarak alg›lad›klar›n› aç›klam›fllard › .
Bu geliflmelerin ›fl›¤›nda, liderler, iflbirli¤i olanaklar›n›n art›r›lmas› ama-
c›yla 29 Ekim 1992 tarihinde Ankara'da bir araya geldiler. Türkiye Cum-
hurbaflkan› Tu rgut Özal'›n ev sahipli¤i yapt›¤› bu toplant›ya Azerbaycan
Cumhurbaflkan› Ebulfeyz Elçibey, Kazakistan Cumhurbaflkan› Nursultan
N a z a r b a y e v, K›rg›zistan Cumhurbaflkan› Askar Akayev, Türkmenistan
Devlet Baflkan› Saparmurad Niyazov, Özbekistan Cumhurbaflkan› ‹slam
Kerimov kat›ld›. Befl ülkenin Ankara'da büyükelçiliklerini açmas›yla geli-
flen bu zirvenin sonunda Ankara Bildirisi olarak isimlendirilen belge imza-
land›. Bu 11 maddelik sonuç bildirisinde devletlerin birbirleriyle olan iliflki-
lerinde "içifllerine kar›flmama" ve "eflitlik" ilkesinin gözetilece¤i, demokrasi,
laiklik, sosyal adalet ve piyasa ekonomisi ilkelerinin esas al›naca¤› vurg u-
land›.
‹kinci zirve ‹stanbul'da bir sene gecikmeyle 1994 y›l›nda yap›ld›. Yine bu
zirvenin sonunda yay›nlanan bildiride iflbirli¤i alanlar› ve dayan›flman›n
ölçüleri belirlendi. Ayr›ca bildiride toplant›lar›n D›fliflleri Bakanlar›n›n ya-
pacaklar› dan›flma toplant›lar›yla zirvede al›nan kararlar›n uygulamalar›n›
gözden geçirecekleri fleklinde bir karar da yer ald›.
Bu iki zirve Moskova'da alarm zillerinin çalmas›na yetti. Rus yönetimi,
Türkiye'nin Türki Cumhuriyetler üzerindeki etkisinin artaca¤› ve Anka-
ra'n›n bölgede bir nüfuz alan› yaratmak niyetinde oldu¤u endiflelerine ka-
p›ld›. Rus D›fliflleri Bakanl›¤› sözcüsü Demurin'in, "‹stanbul'da etnik temele
dayal› bir zirvenin Rusya'y› tedirgin etmemesi düflünülemez" fleklindeki
ifadesi Moskova'n›n bu konudaki rahats›zl›¤›n›n bir ifadesidir. Ankara ise
kesinlikle bir yay›lmac›l›k peflinde koflmad›¤›n›, bu toplant›lar›n Rusya'ya

111