Page 125 - Türkiye için Milli Strateji

n TÜRK‹YE ‹Ç‹N M‹LL‹ STRATEJ‹ n

Bu ekonomik faktörün yan›s›ra, Rusya'n›n geleneksel yay›lmac› ideolo-
jisinden ve hegemonik Rus milliyetçili¤inden köken bulan ciddi bir siyasi
faktör vard › r. Moskova, eski SSCB topraklar› üzerinde kendine yeni bir "ha-
yat sahas›" oluflturmak istemektedir ve bu hayat sahas› Orta Asya ve Kaf-
kasya's›z düflünülemez.
Rusya stratejisi incelendi¤inde bu siyasi hedef kolayl›kla gözlemlenebi-
l i r. SSCB'nin çöküflünün ard›ndan k›sa sürede toparlanan Moskova, eski
" s ö m ü rge"lerini yeniden kazanmak için siyasi bir süreç bafllatm›flt›r. Ba-
¤›ms›z Devletler Toplulu¤u (BDT) bu amaçla kurulmufl ve eski "sömürg e-
ler", kimi zaman çeflitli bask›lar da devreye sokularak bu zoraki çat› alt›na
ç e k i l m i fl t i r. Son olarak BDT'de iflbirli¤ini daha artt›rmak amac›yla, Entegre
Devletler Toplulu¤u (EDT) ad› alt›nda bir gümrük birli¤i kuru l m u fl t u r. Bu
olufluma BDT'den Kazakistan, Belarus ve K›rg›zistan kat›lm›flt›r. Özbekis-
tan ise Moskova'n›n bask›lar›na karfl› dire n e rek bu birlikte yer almam›flt›r.
EDT'nin oluflumundan sonra Moskova zamanla di¤er BDT ülkelerini de
kapsayacak, siyasal, ekonomik ve savunma alanlar›nda bütünleflmeyi ön-
g ö ren Egemen Cumhuriyetler Toplulu¤u'nu (ECT) kurmufltur. Böylece es-
ki Sovyetler Birli¤i Cumhuriyetleri'ni BDT, EDT ve ECT olarak üç gru p t a
toplayarak kendi liderli¤inde bir sistem kurmak amac›ndad›r.
Moskova, bu amac›n›, Rus Parlamentosu'nun SSCB'ye son veren Aral›k
1991 karar›n›n geçersiz oldu¤unu ilan ederek, Rus ‹mparatorlu¤u'nu yaflat-
mak isteyen güçlerin önündeki hukuksal engelin kald›r›lmas›yla da belli
e t m i fl t i r. Boris Yeltsin'in 12 Aral›k 1993'te yap›lan seçimlerin sonras›nda ye-
ni yasama dönemi ile ilgili bir konuflmas› oldukça anlaml›d›r. Yeltsin ko-
nuflmas›nda, Rusya'n›n uluslararas› arenada "yitirdi¤i mevzileri yeniden
ele geçire rek Rusya'n›n süper güç niteli¤ini yeniden kazanaca¤›n›" belirt-
2 9
m i fl t i r. Ayr›ca yedi y›l Türkiye'de bulunduktan sonra Mart 1994'de D›flifl-
leri Bakan Ya rd›mc›s› olan Albert Çerniflev'in sözleri Rusya'n›n hedefini
aç›kça ortaya koymaktad›r: "Sovyetler Birli¤i'nin da¤›t›lmas› büyük hatay-
d›... fiimdi bu hata düzeltilmeye çal›fl›l›yor. " 3 0
"Hata düzeltme"nin en ›srarla uyguland›¤› bölge ise Orta Asya'd›r. Rus-
ya Orta Asya'daki güvenli¤in ortak askeri güçle sa¤lanmas› yolundaki is-
teklerine Kazakistan'›n olumlu cevap vermesi ile 21 Ocak 1995'te antlaflma
i m z a l a m › fl t › r. Kazak ordusunun 40.000 askerden oluflmas› ve zaten Kaza-
kistan s›n›rlar›n›n Rus askerleri taraf›ndan korunuyor olmas› ordunun bir-

114