Page 17 - Türkiye için Milli Strateji

n D›fl POLITIKADA AK›L,PSIKOLOJI VE TAVIZSIZLIK n

kesinlikle mümkün olmayacakt›r. Aksine, A'n›n B'yi egemenlik alt›na al-
mas› mümkündür.
‹flte bu psikolojik faktör, d›fl politikada da belirli ölçülerde etkilidir. Bir
ülke, teknik kapasitesinin kendisine verdi¤i gücün daha "üstünde" bir üs-
lup serg i l e y e b i l i r. E¤er bunu baflar›l› ve istikrarl› bir biçimde sürd ü r ü r s e ,
onunla muhatap olan di¤er ülkeler de bundan etkilenecek, ayn› insani ilifl-
k i l e rde oldu¤u gibi, "aya¤›n› denk alma" politikas› izleyecektir.

Tavizsizlik ‹lkesi
Bu noktada, bafltan beridir aç›klamaya çal›flt›¤›m›z ak›l ve psikoloji fak-
törlerine dayanarak, "tavizsiz d›fl politika" kavram› üzerinde durabiliriz.
Gerçek bir örnek kullanal›m. Türkiye, bilindi¤i gibi ABD'nin Irak'a karfl›
giriflti¤i Körfez Savafl›'ndan büyük zararlar gördü. ‹lk baflta, "bir koyup, üç
alma" formülünün iflleyece¤i san›l›yordu, ama Irak'la olan ticaretin ambar-
go nedeniyle durmas›, en baflta da Kerkük-Yumurtal›k petrol boru hatt›n›n
d o n d u rulmas›, Türkiye'ye büyük bir ekonomik zarar verdi. Türk hükü-
metleri, çeflitli kereler bu durumu ABD'ye anlatmaya çal›flt›lar, ama Wa s-
hington'da kimse onlar› dinlemedi. Tansu Çiller, baflbakanl›¤› s›ras›nda,
"madem ambargoyu deldirmiyorsunuz, o zaman en az›ndan zarar›m›z›n
bir k›sm›n› karfl›lay›n" fleklindeki bir teklifle ABD'ye gitti. Ancak, baflta,
Türkiye'yi "sat›l›k müttefik" ilan eden—ve öte yandan da Cengiz Çandar'›n
deyimiyle "Amerika'n›n özellikle Yahudi kökenli yazarlar›nda pek s›k gö-
rülen aba alt›ndan sopa göstere rek askeri müdahale tehditleri içeren tahlil-
ler yapma" tekni¤ini uygulayan—Washington Postbaflyazar› William Safire
olmak üzere, çok sert bir tepki ile karfl›laflt›.
Ancak Refah Partisi'nin iktidara gelmesinden bir kaç hafta sonra yap›-
lan Çekiç Güç oylamas› öncesinde, ABD, Ankara'n›n y›llard›r kulak t›kad›-
¤› bu hakl› taleplerine bu kez tepki göstermedi ve Irak'la ticareti mümkün
k›lan BM karan›n uygulamaya konmas›n› kabul etti. (Ancak Saddam'›n Ta-
labani'ye karfl› Barzani'ye destek olmak amac›yla Kuzey Irak'a girmesi ve
ABD'nin de Irak'› yeniden vurmas› yüzünden bu uygulama ertelenmifl bu-
l u n u y o r.) Dahas›, Çekiç Güç'ün süresinin uzamas› için, Türk taraf›nca daha
önceleri istenen fakat geri çevirdi¤i baz› "Çekiç Güç düzenlemeleri"ne onay
v e rdi ve Kuzey Irak'ta bir Kürt Devleti'ne öncülük etmeyece¤ini deklare
e d e rek taahhüt alt›na girdi.

5