Page 74 - Yaşamın ve Evrenin Kökeni Konferansı

Hayatın ve Evrenin Kökeni Konferansı

olursa, o zaman şu an yapılan ölçümler size geçmiş hakkında hiçbir bilgi
vermeyecek, gelecekte olacaklar hakkında da bir fikir edinemeyeceksiniz.
Fiziğin tahmin edilebilir olması hayat için temel bir gerekliliktir. Tüm
canlıların çevresini algılayabilmesi gerekir ve bu şekilde yiyeceğin veya
tehlikenin nereden geleceğini bilir. Fizik öngörülemez olduğunda bu im-
kansızdır. Dolayısıyla yaşam için gerekli olan temel şartlar herhangi bir
evrende var olamaz, ancak üç geniş uzaysal boyuta ve bir zaman boyutuna
sahip bir evrende bulunabilir.
Şimdi dikkatimizi fizik kanunlarına çevirelim. Özellikle de karbon,
oksijen ve azotun evrende nasıl var olduğunu bakalım. Bunu anlamak için
evrenin zaman içinde nasıl şekillendiğini incelememiz gerekir. Big Bang
kozmolojisinde ilk birkaç dakika sonrasında evrende var olan elementler
yalnız hidrojen ve helyumdur. Ayrıca eser miktarda lityum ve berilyum
bulunur fakat şu an için bunları dikkate almayabiliriz. Bundan daha ağır
tüm elementler örneğin karbon, azot ve oksijen yıldızların içinde üretilir.
Bu nedenle Lawrence Krauss’un sözleri bu yönüyle doğrudur, vücutlarımızda
bulunan karbon, azot ve oksijen yıldız patlamalarından geriye kalan yıldız
tozlarıdır. Ne var ki bilim adamları yıldızların karbon ve oksijeni nasıl
ürettiklerini incelerken yaşamın var olması için üretilmesi gerektiğini dü-
şündükleri miktardan çok azının bulunduğunu gördüler. Ancak çok
şaşırtıcı bazı olayların gerçekleşmesiyle bunun gerçekleşmesinin mümkün
olabileceğini fark ettiler.
Karbon üretiminin bu kadar güç olmasının nedeni karbon atomunun
oluşması için üç helyum çekirdeğinin aynı anda bir araya gelmesi gerek-
mesidir. Karbon, üç proton ve üç nötrondan oluşur. Her bir helyum
atomunda da iki proton ve iki nötron vardır. Karbon oluşturabilmek için
üç helyumun aynı anda bir araya gelmesi gerekir. Bu aynı anda üç atomun
bir araya gelmesini gerektirdiği için son derece yavaş bir tepkimedir.
Ancak bilim adamları daha derinlemesine incelemeye geçtiklerinde
karbonun oluşumunda iki önemli faktörün rol aldığını gördüler. Öncelikle
iki helyum atomu bir araya geldiklerinde bir berilyum-8 çekirdeği oluştu-
rabilirler. Berilyum-8 kararlı değildir ama bir süre var olmaya devam
edebilir. Bu da, karbonun oluşması için sadece bir tane daha helyum çe-
kirdeğinin buna çarpması gerektiği anlamına gelir. Bu iki atomu içeren