Page 35 - YARMUHAMMEDOV J. DORIVOR_O’SIMLIKLAR_FLORASI_VA_SISTEMATIKASI_FANIDAN
P. 35
1. Zirkdoshlar oilasi qanday sistematik belgilarga ega ?
2. Ayiqtovondoshlar oilasining o‘ziga xos belgilari nimalar?
3. Respublikamizda keng tarqalgan tabiiy holda o‘suvchi ikki oila
turlarini ayting?
4. Ranunculaceae Juss oilasi vakillari yashash sharoit qanday?
5. Byerbyeridaceae Juss oilasi vakillari hayotiy shakllarini ayting?
MAVZU: KO‘KNORDOSHLAR - (PAPAVERACEAE) VA
SHOTARADOSHLAR - (FUMARİACEAE) OILASI
TURKUMI TURLARI NOMEKLATURASINI TAHLILI VA
O‘RGANISH QOIDALARI.
Dars maqsadi: Ko‘knordoshlar (Papavyeraceae Juss), Shotaradoshlar
(Fumariaceae DC) oilasi turkumi turlari nomenklaturasini tahlili va o‘rganish
qoidalari va ularning morfologik, biologik shuningdek dorivorlik xususiyatlari
haqidagi yangi bilim, ko‘nikma, malakani shakillantirish.
Identiv o‘quv maqsadi:
1. Papavyeraceae Juss va Fumariaceae DC oilasi turlari
nomenklaturasini tahlil qila oladi.
2. Ko‘knordoshlar va Shotaradoshlar oilasi vakillarini morfologik va
biologik hususiyatlarini biladi.
Kerakli jihoz va materiallar: Papavyeraceae Juss va Fumariaceae DC
oilalari vakillari gerbariy na’munasi, rasmlar, o‘simliklar aniqlagichi, taqdimot.
Qisqacha nazariy ma’lumotlar.
Bu qabilaning vakillari asosan bir yillik va ko‘p yillik o‘tlar, ba‘zan buta,
yarim buta yoki past bo‘yli daraxtlardan tashkiltopgan. Barglari yonbargsiz,
novdada aksariyat navbatlashib, ba‘zi hollardagina qarama-qarshi yoki halqa
hosil qilib o‘rnashgan. Yog‘ochlik naylari oddiy pyerforatsiyali. Gullari bittadan
yoki bir nechtadan to‘pgullarda o‘rnashgan, ikki jinsli, aktinomorf yoki zigomorf,
gulqo‘rg‘oni murakkab, qismlari 2-4 tadan. Gultojbarglari 6 (8-12) ta,
changchilari ko‘p, ginetseyi parakarp, 2(3-20) meva-bargdan tashkiltopgan,
tugunchasi ustki. Mevasi-ko‘sak, ko‘proq qo‘zoqsimon ko‘sak. Belgilar
majmualariga ko‘ra ko‘knornamolar, ayiqtovonnamolarga va o‘rmonqora-
namolarga ancha yaqin turadi. Qabila hozirgi sistemalarga ko‘ra uchta:
ko‘knordoshlar (papavyeraceae), bo‘g‘immevadoshlar (hypecoaccae),
shotaradoshlar (fumariaceae) oilalariga bo‘linadi.
Ko‘knordoshlar (papavyeraceae) oilasining 24 turkumga mansub, 250 dan
ziyodroq turlari bor. Shulardan O‘zbekistonda 9 turkumga oid 32 turi tarqalgan.
35