Page 42 - YARMUHAMMEDOV J. DORIVOR_O’SIMLIKLAR_FLORASI_VA_SISTEMATIKASI_FANIDAN

tarqalgan bo‘lib, qisman ular Janubiy ekvatorlarda o‘sadi. Emanlarning
ko‘pchilik turlari juda yirik daraxtlar bo‘lib,balandligi 35-40 m ga еtadi.

19-rasm. B.vyerrucosa 20 -rasm C. Sativa 21 -rasm.J. regia

Barglari oddiy navbatlashib joylashgan. Gullari ayrim jinsli, gulqurg‘oni oddiy,
tugunchasi ustki, tupguli ko‘chala yoki kallakchadan iborat. Mevasi bir urug‘li

yong‘oqcha.

Fagus orientalis Lipsky – Бук
восточный - Qoraqayin (Fagaceae
Dumort – Буковые - Emandoshlar).
Botanika bog‘larida ekib
o‘stiriladi. Turkum nomi yunon tilida
“phegos” eman yong‘og‘i degan
ma’noda rim yozuvchilari asarlarida
qaraqayin “phogomai” nomida
keltirilgan bo‘lib, iste’mol qilmoq,
еmoq ma’nosini anglatadi.

Kimyoviy tarkibi: Bargida
triterpinoidlar, mevasi yog’, limon
kislota saqlaydi.
Dorivor mahsuloti: O‘simlik
22-rasm moyi
Ishlatilishi: Nafas yo‘llari shamollashida qo‘llaniladi.
Yong‘oqdoshlar oilasi- barglari poyada ketma ket joylashgan yirik
murakkab Tok patsimon. Gullari ayrim jinsli bir uyli o‘simlik. Changchi gullari
to‘p gulli bolib, ko‘pincha o‘tgan yilgi novdaning tushib ketgan barg qo‘ltig‘i-

dan chiqib kuchala tarzda osilib turadi. Changchilar soni 8-40 taga еtib boradi.
Urug‘chisi 1ta yoki bir nechta bo‘lib yangi o‘sib chiqqan serbarg novdaning

42