Page 159 - Geologiya va mineralogiya elektron o‘quv qo‘llanma. Sodiqova G., Usmonova M.

2.3. Farg‘ona vodiysining 1:500000; 1:200000 masshtabli geologik kartasi

yordamida quyidagi tartibda tavsiflash o‘rganiladi:

a) kartaning nomi, masshtabi, shartli belgilari;

b) relef turlari;

v) geosinklinal va platformalar mavjudligi;

g) tog‘ jinslarining tarkibi;

d) magmatizm o‘choklari.
Xar bir talaba kartaning o‘ziga ajratilgan qismi bo‘yicha yuqorida ko‘rsatilgan

tartibda tavsiflab yozadi va shartli belgilar chizmasini keltiradi.
Savollar.

1. Geologik xaritalarining topografik xaritadan farqi nima?

2. Shartli belgilar va indekslardan nima uchun foydalaniladi?

22-MASHG‘ULOT.

Geologiya va mineralogiya sohasida olib borilayotgan ilmiy tadqiqot

ishlari bilan tanishish.

Jahon amaliyotida kamyob yer elementlariga bo‘lgan talabning oshib

borayotganligi sababli, ularning homashyo bazasini muntazam kengaytirib borish

muhim ahamiyat kasb etadi. Ular qo‘llanadigan sohalar asosan yuqori texnologiyali

ishlab chiqarish sohalaridir. So‘nggi 15 yil ichida kamyob yer elementlari

yo‘nalishi bo‘yicha jahon bozorining qariyb 70% qismini Xitoy Xalq Respublikasi

egallab kelmoqda. Shu bilan birga, ushbu mamlakatdan eksport xajmining

cheklanishi boshqa davlatlarning sanoati uchun juda salbiy oqibatlarga olib keldi.

Bu borada, Rossiya, AQSh va Avstraliya ittifoqlikda Xitoydan tashqari hududlarda

kamyob yer elementlari konlarini qidirish, qazib olish va qayta ishlashni yo‘lga

qo‘yish bo‘yicha chora-tadbirlarni amalga oshirmoqda. Ushbu chora- tadbirlar

kelgusida yangi kamyob yer elementlari konlarini topilishi, ularning qazib olinishi

hamda jahon bozorini barqarorlashtirishga xizmat qiladi. Bugungi kunda

dunyoning rivojlangan mamlakatlarida kamyob yer elementlari konlarini

aniqlashga qaratilgan qator tadqiqotlar olib borilmoqda. Jumladan, ularning konlari

xosil bo‘lish sharoitlarini aniqlash, ularni bashorat qilish mezonlarini ishlab