Page 163 - Geologiya va mineralogiya elektron o‘quv qo‘llanma. Sodiqova G., Usmonova M.
P. 163
B.(2005), Semenov E.I.(2007), Kulish E.A.(2008), Lapin A.V.(2011), Earth
Elements. London(2011) (Andrievskaya I.S.(2014), Yushina T.I.(2015), Indian
Minerals Yearbook(2017) va boshqalarning umumlashtirgan asarlarida nashr
etilgan. KEE konlarining dastlabki batafsil tasniflaridan biri Egel L.E. (1963)
tomonidan yaratilib, o‘sha paytda ma’lum bo‘lgan konlarni ma’danformatsion
asoslar bo‘yicha tasniflagan va qidiruv mezonlari va belgilarini, shuningdek, KEE
konlarini o‘rganish usullari ko‘rib chiqqan. Mineev D.A. (1974) KEE konlarining
21ta sanoat turini aniqladi. Solodov N.A. va boshq. (1987) har xil KEE konlarini
batafsil o‘rganib chiqdi, ularning paragenetik turlarini, bashoratlash va qidiruv-
baholash mezonlarini aniqladi. Yaqinda nashr etilgan nashrlardan biri V.A.
Mixaylov (2010) ahamiyatga molik, unda ochiq manbalar asosida global ravishda
KEEning dunyo miqiyosidagi xom-ashyo bazasining iqtisodiy tahlili o‘tkazildi. L.Z.
Bixovskiy va b. (2009) uch qismdan tashkil topgan va 26ta litofil kamyob metallarni
(shu jumladan KEE) birlashtiruvchi, shuningdek germaniy va reniyning konlari
turlarining eng zamonaviy va batafsil tasnifini beradi. Tasniflash 56 turdagi
konlarni o‘z ichiga oladi, tipomorfik xususiyatlari ham berilgan.
«O‘zbekiston hududida kamyob yer elementlarining ma’danlashuvini
o‘rganishning holati» o‘tgan yillar davomida Markaziy Qizilqumda (Rudnoe)
yuqori proterozoyning karbonat- kremniyli xosilalarida U-V ma’danlarida Yning
sanoat darajasida to‘planishi aniqlangan edi. Qizilqum hududidagi 12 fosforit
ma’danlarida, Angren qo‘ng‘ir ko‘mir konining kaolin bilan qoplanadigan
sideritlarida Y-Ce sanoat darajasidagi konsentratsiyalari aniqlangan. Lekin
O‘zbekistonda hozircha KEE konlari aniqlanmagan. O‘tgan asrning 60-yillari
oxiridan boshlab, turli xil foydali qazilmalar shu jumladan, O‘zbekistonning turli
mintaqalarida aniqlangan kamyob metal va KEE minerallashuvi xosil bo‘lish
geologiyasi bilan bog‘liq bo‘lgan (to‘g‘ridan-to‘g‘ri yoki bilvosita) magmatizm,
metallogeniya va ma’dan shakllanishining turli jihatlarini o‘rganish natijalari nashr
qilingan, jumladan: Abdullaev X.M.(1957), Luns A.Ya. (1972), Xamrabaev
I.X.(1975), Izox E.P.(1975), Isamuxamedov I.M. (1970), Axmedov va b.
(2003,2005,2007), Axunjanov R.(1998,2007,2010,2014), Turamuratov
I.B.(2005,2007,2008, 2012, 2016), Yejkov va b.(2011,2016), Koldaev A.A.(2012),