Page 36 - LSDB huyen Tien Yen - online
P. 36
Do ñoù, phong traøo caùch maïng döôùi söï laõnh ñaïo cuûa Ñaûng nhöõng
naêm 1930 - 1941 haàu nhö aûnh höôûng raát haïn cheá ñoái vôùi Tieân
Yeân. Do ñoù tôùi naêm 1945, ôû Tieân Yeân vaãn chöa coù cô sôû Ñaûng.
Trong khi ñoù, Nhaân daân ñöôïc chöùng kieán haøng ñoaøn tuø
raùch röôùi, oám yeáu ôû Khe Tuø ñi lao ñoäng khoå sai, xaây ñoàn boát,
boác vaùc xi maêng... Nhöõng hình aûnh ñoù ñaõ nhen leân trong loøng
ngöôøi daân nôi ñaây söï caêm thuø vaø thöùc tænh. Hoï nhaän thaáy moät
giai ñoaïn lòch söû môùi ñang ñeán. Ñoù laø giai ñoaïn vuøng daäy ñaáu
tranh choáng laïi aùp böùc, noâ dòch cuûa thöïc daân Phaùp, giaønh ñoäc
laäp cho Toå quoác.
Böôùc sang naêm 1945, treân caùc chieán tröôøng, phe phaùt xít
bò thua, Hoàng quaân Lieân Xoâ giaønh nhöõng thaéng lôïi to lôùn vaø
chuaån bò taán coâng phaùt xít Nhaät ôû khu vöïc chaâu AÙ - Thaùi Bình
Döông. Maâu thuaãn Nhaät - Phaùp ôû Ñoâng Döông ngaøy caøng trôû
neân gay gaét.
Ngaøy 09/3/1945, phaùt xít Nhaät ñaûo chính thöïc daân Phaùp
ñeå ñoäc chieám Ñoâng Döông. Sau cuoäc ñaûo chính, phaùt xít Nhaät
thi haønh chính saùch thoáng trò, tieáp tuïc aâm möu thaâm ñoäc, löøa
bòp Nhaân daân ñeå vô veùt nhaân taøi, vaät löïc cung caáp cho chieán
tranh, phaù hoaïi phong traøo caùch maïng vaø cuûng coá choã ñöùng
cuûa chuùng. Chuùng chieám giöõ nhöõng vò trí xung yeáu doïc ñöôøng
18 vaø ñöôøng 10 (nay laø Quoác loä 18C) nhö: thò xaõ Quaûng Yeân,
Yeân Laäp, Baõi Chaùy, Hoøn Gai, Tieân Yeân vaø caùc huyeän bieân giôùi
Moùng Caùi, Haø Coái (nay laø huyeän Haûi Haø), Bình Lieâu.
Sau söï kieän Nhaät - Phaùp baén nhau ngaøy 09/3/1945, quaân
Phaùp ruùt chaïy khoûi Tieân Yeân, phaùt xít Nhaät vaãn söû duïng boä
maùy chính quyeàn cuûa Phaùp ñeå laïi, thay chöùc tri chaâu thaønh
chöùc quaän tröôûng vaø caûi toå löïc löôïng quaân söï cuõ thaønh caùc baûo
an binh. Nhöng treân thöïc teá, phaùt xít Nhaät chæ khoáng cheá, kieåm
soaùt ñöôïc ñòa baøn thò traán vaø caùc vuøng phuï caän. Caùc nôi khaùc
tình hình raát roái ren. Chính quyeàn tay sai loûng leûo vaø baát löïc.
Lôïi duïng tình hình ñoù, haøng nghìn ngöôøi ôû Quaûng Ñoâng, Quaûng
Taây (Trung Quoác) traøn sang Tieân Yeân vaø caùc huyeän cöôùp phaù.
Chính saùch kinh teá taøn baïo cuûa phaùt xít Nhaät coäng theâm
naïn ñaàu cô, tích tröõ löông thöïc, thöïc phaåm cuûa tö saûn ngöôøi Hoa
35
