Page 13 - LEGACY 2 v.1020 (UNOFFICIAL)
P. 13

Nasaan na kaya Juan ang nararapat
                                       na pagbibigay-diin ng Pilipinong Iden-
                                       tidad at halagáhan ukol sa pagkakaisa,
                                       kahinahunan, at kalayaan? Nasaan ang
                                       puwang ng iyong pagka-Pilipino? ng
                                       iyong Wikang Filipino?
                                           Oo, lahat ng ito ay nakahawla    gayundin ng Inter-Agency Task Force
                                       lamang sa kaloob-looban mo Juan. Ang   (IATF). Nito ay epektibo mong maiintindi-
                                        natatanging susi na makapagbubukas   han Juan nang walang kandili ang mga
                                         nito ay ang iyong maluwang na      dapat mong malaman sa COVID-19—
                                            pagyakap sa  DEKOLONISASYON.     paano makaiwas ang sarili at ang iba.
                                            Ayon sa pahayag ni Sypherine        Kung hindi mo ito maisimulan nga-
                                              (2021), tumutukoy ang dekolo-  yon Juan, maaaring magkatotoo ang
                                               nisasyon sa pagkakaalis mula   minsan ng babala ni Thomas Heanland
                                              sa kapangyarihan ng           (2003) patungkol sa pagkamatay ng mga
                                             mananakop, pagsasarili at pag-  katutubong wika sa mundo dahil
                                            suko ng kapangyarihan sa mga    kasunod nito ay ang pagkamatay naman
                                          katutubo.                         ng katutubong kultura. Mayroong 6, 089
                                                    Sabi nga ni Aling Marites,   na katutubong wika sa mundo ngunit
                                                   “MOVE ON! MOVE FOR-      bawat buwan, dalawang wika ang nama-
                                       WARD!”                               matay. Sangkatlo sa kasalukuyan ay na-
                                           Sa panahon ng pandemya, hindi    wala na at kalahati pa ang unti-unting
                                       imposible ang patuloy na             mawawala sa susunod na ika-21 siglo.
                                       pagpapalaganap ng dekolonisasayon—   Kung ganito kalaki o katindi ang
                                       espada ay kalayaan, kalasag ay katutu-  kabayaran ng pagkawala ng isang wika
                                       bong wika. Kaya tama Juan, katutubong   ay marapat lámang na maalarma ang
                                       wika ang maaaring epektibong magamit   lahat ng sektor ng lipunan at pasimulan
                                       sa mga sistemang pangkatarungan,     ang isang kolektibong pagkilos upang
                                       midya, at programa ukol sa paggawa at   maprotektahan ang mga pámayanáng
                                       kalusugan. Maaari ring maisaalang-alang   nagkakanlong ng mga katutubong wika.
                                       ang preserbasyon nito sa potensyal ng    Ang mahabang panahon ng pagka-
                                       teknolohiyang dihital.               kapailalim mo Juan sa ibá’t ibáng
                                           Batid mo ba nitong nagdaang mga   mananakop ay may tuwirang epekto sa
                                       buwan? Nagkalat ang mga impograpi-   iyo sa kaasalang pangwika at pangkultu-
                                       kong materyal sa mga social media plat-  ra sa kasalukuyan. Nariyan na nga ang
                                                                            pagyakap sa kulturang banyaga sa
                                                                            hangaring makapantay sa estado ng mga
                                                   Alisin mo na ang         mananakop.
                                                                                Sa kabilang banda, ipinapasamalat
                                                 diskriminasyon sa          ko ng malaki kay bathala ang iyong
                                                                            pagpapaigting sa pagpapahalaga sa saril-
                                                 pagkakaiba-iba ng          ing kultura at kalinangan upang maipag-
                                                                            malaki sa harap ng mga naghaharing
                                                                            uring mánanákop.
                                                                                Juan, alisin mo na ang imperyalis-
                                                 saltik                     mong kultural kay Inang Bayan. Alisin mo
                                                                            na ang stereotyping sa pang-araw-araw.
                                                  ng ating mga dila.        Alisin mo na ang ugaling xenosentrismo.
                                                                            Alisin mo na ang diskriminasyon sa
                                                                            pagkakaiba-iba ng saltik ng ating mga
                                                                            dila.
                                                                                Ito na ang pagkakataon mo Juan
                                             forms na nakalimbag sa wikang   upang itaas ang dekolonisasyon at iwaksi
                                             Filipino upang magbigay ng im-  ang pagtatanging pangwika at pangkul-
                                             pormasyon pangkalusugan        tura sa bansa. Isigaw mo ang katoto-
                                              patungkol sa corona virus dis-  hanang ang mga karunungang-bayan at
                                              ease 2019 (COVID19). Ito ay sa   porma ng sining sa bawat sulok ng
                                               masigasig na pagtutulungan ng   kapuluan ng bansa ay karapat-dapat sa
                                              mga tagapagtaguyod ng pam-    respeto, pagkilála, at tangkilik na
                                              bansang wika, ang KWF,        ibinibigay ng madla sa kulturang popu-
                                                                            lar.
                                                                                Isadambana mo ang mga katutu-
                                                                            bong wika at kultura ng mga komunidad
                                                                            na nagmamay-ari nitó. Ang wika at kultu-
                                                                            ra ay sadyang nakabuhol sa isa’t isa at
                                                                            hindi mapaghíhiwaláy kailanman ayon
                                                                            pa kay Zeus F. Salazar (1996).
                                                                                Hanggang naririyan Juan ang mga
                                                                            wika at katutubong pámayanáng kultur-
                                                                            al, magsisilbi itóng bukás na pinto at
                                                                            durungawan upang patuloy na matanaw
                                                                            at mabalikan ang gintong nakaraan.  ■
   8   9   10   11   12   13   14   15   16   17   18