Page 13 - LEGACY 2 v.1020 (UNOFFICIAL)
P. 13
Nasaan na kaya Juan ang nararapat
na pagbibigay-diin ng Pilipinong Iden-
tidad at halagáhan ukol sa pagkakaisa,
kahinahunan, at kalayaan? Nasaan ang
puwang ng iyong pagka-Pilipino? ng
iyong Wikang Filipino?
Oo, lahat ng ito ay nakahawla gayundin ng Inter-Agency Task Force
lamang sa kaloob-looban mo Juan. Ang (IATF). Nito ay epektibo mong maiintindi-
natatanging susi na makapagbubukas han Juan nang walang kandili ang mga
nito ay ang iyong maluwang na dapat mong malaman sa COVID-19—
pagyakap sa DEKOLONISASYON. paano makaiwas ang sarili at ang iba.
Ayon sa pahayag ni Sypherine Kung hindi mo ito maisimulan nga-
(2021), tumutukoy ang dekolo- yon Juan, maaaring magkatotoo ang
nisasyon sa pagkakaalis mula minsan ng babala ni Thomas Heanland
sa kapangyarihan ng (2003) patungkol sa pagkamatay ng mga
mananakop, pagsasarili at pag- katutubong wika sa mundo dahil
suko ng kapangyarihan sa mga kasunod nito ay ang pagkamatay naman
katutubo. ng katutubong kultura. Mayroong 6, 089
Sabi nga ni Aling Marites, na katutubong wika sa mundo ngunit
“MOVE ON! MOVE FOR- bawat buwan, dalawang wika ang nama-
WARD!” matay. Sangkatlo sa kasalukuyan ay na-
Sa panahon ng pandemya, hindi wala na at kalahati pa ang unti-unting
imposible ang patuloy na mawawala sa susunod na ika-21 siglo.
pagpapalaganap ng dekolonisasayon— Kung ganito kalaki o katindi ang
espada ay kalayaan, kalasag ay katutu- kabayaran ng pagkawala ng isang wika
bong wika. Kaya tama Juan, katutubong ay marapat lámang na maalarma ang
wika ang maaaring epektibong magamit lahat ng sektor ng lipunan at pasimulan
sa mga sistemang pangkatarungan, ang isang kolektibong pagkilos upang
midya, at programa ukol sa paggawa at maprotektahan ang mga pámayanáng
kalusugan. Maaari ring maisaalang-alang nagkakanlong ng mga katutubong wika.
ang preserbasyon nito sa potensyal ng Ang mahabang panahon ng pagka-
teknolohiyang dihital. kapailalim mo Juan sa ibá’t ibáng
Batid mo ba nitong nagdaang mga mananakop ay may tuwirang epekto sa
buwan? Nagkalat ang mga impograpi- iyo sa kaasalang pangwika at pangkultu-
kong materyal sa mga social media plat- ra sa kasalukuyan. Nariyan na nga ang
pagyakap sa kulturang banyaga sa
hangaring makapantay sa estado ng mga
Alisin mo na ang mananakop.
Sa kabilang banda, ipinapasamalat
diskriminasyon sa ko ng malaki kay bathala ang iyong
pagpapaigting sa pagpapahalaga sa saril-
pagkakaiba-iba ng ing kultura at kalinangan upang maipag-
malaki sa harap ng mga naghaharing
uring mánanákop.
Juan, alisin mo na ang imperyalis-
saltik mong kultural kay Inang Bayan. Alisin mo
na ang stereotyping sa pang-araw-araw.
ng ating mga dila. Alisin mo na ang ugaling xenosentrismo.
Alisin mo na ang diskriminasyon sa
pagkakaiba-iba ng saltik ng ating mga
dila.
Ito na ang pagkakataon mo Juan
forms na nakalimbag sa wikang upang itaas ang dekolonisasyon at iwaksi
Filipino upang magbigay ng im- ang pagtatanging pangwika at pangkul-
pormasyon pangkalusugan tura sa bansa. Isigaw mo ang katoto-
patungkol sa corona virus dis- hanang ang mga karunungang-bayan at
ease 2019 (COVID19). Ito ay sa porma ng sining sa bawat sulok ng
masigasig na pagtutulungan ng kapuluan ng bansa ay karapat-dapat sa
mga tagapagtaguyod ng pam- respeto, pagkilála, at tangkilik na
bansang wika, ang KWF, ibinibigay ng madla sa kulturang popu-
lar.
Isadambana mo ang mga katutu-
bong wika at kultura ng mga komunidad
na nagmamay-ari nitó. Ang wika at kultu-
ra ay sadyang nakabuhol sa isa’t isa at
hindi mapaghíhiwaláy kailanman ayon
pa kay Zeus F. Salazar (1996).
Hanggang naririyan Juan ang mga
wika at katutubong pámayanáng kultur-
al, magsisilbi itóng bukás na pinto at
durungawan upang patuloy na matanaw
at mabalikan ang gintong nakaraan. ■