Page 652 - Trinh bay Dia chi Quang Yen (Ver-2020 online)

652  Ñòa chí Quaûng Yeân

2.2. Những phong tục, tập quán trong hôn nhân ở Quảng Yên trước Cách mạng
tháng Tám năm 1945
Lễ dạm ngõ

Trước đây, điều quan trọng đầu tiên trong cưới xin là xem tuổi, nếu tuổi hợp nhau thì
đôi vợ chồng sẽ hòa thuận, ăn nên làm ra, con đàn cháu đống. Nếu không hợp tuổi thì
sẽ làm ăn lận đận, khắc tính nhau. Muốn có người xem tuổi, làm trung gian đánh tiếng,
bắc cầu cho hai gia đình nam nữ để quyết định hôn nhân thì cần có bà mối. Gia đình
nhà trai sau khi xem xét và hỏi ý bà mối sẽ nhờ bà mối sang nhà gái đánh tiếng trước.
Nếu nhà gái ưng thuận, bà mối sẽ giúp chàng trai sang nhà gái xem mặt rồi về thống
nhất, xem ngày dạm ngõ.

Trước khi dạm ngõ, nhà trai sắm lễ kính cáo tổ tiên rồi sửa một lễ đơn giản sang nhà
gái. Lễ vật gồm có: 1 mâm trầu cau, bánh dẻo, rượu, chè và những thứ hoa quả, bánh
kẹo ưa chuộng trong vùng. Sau khi tới nhà gái, lễ vật được đặt lên ban thờ tổ tiên, kính
cáo tổ tiên về việc nhà trai đến dạm ngõ, xin phép cho đôi nam nữ tìm hiểu nhau. Sau
lễ dạm ngõ, đôi nam nữ đi lại, tìm hiểu nhau danh chính ngôn thuận.

Thông thường từ lễ dạm ngõ đến lễ ăn hỏi không có thời hạn nhất định, tùy theo hai
bên gia đình thống nhất định ngày tổ chức lễ ăn hỏi. Nếu một bên gia đình đổi ý thì cơi
trầu chạm ngõ là cơi trầu bỏ đi, nhà gái cũng đánh tiếng trả lễ.
Sêu tết

Sau lễ dạm ngõ, chàng trai được coi như một thành viên của nhà gái, thường xuyên
đi lại, thăm nom và giúp sức khi nhà cô gái có việc. Vào ngày lễ, tết Nguyên đán, tết
mùng 5 tháng Năm (âm lịch), ngày rằm tháng Bảy... chú rể tương lai đều có lễ sêu tết.
Tết Nguyên đán thì cân đường, hộp mứt, gói chè, cặp gà; các ngày lễ khác thì mùa nào
thức ấy: tháng Ba tết vải, tháng Năm dưa hấu, tháng Bảy na, nhãn . Sêu tết là một
(1)
phong tục nhân văn và ý nghĩa, lễ vật được xem là lễ tạ ơn của chàng trai đối với bố mẹ
vợ tương lai, đây cũng là tục lệ góp phần gắn kết tình cảm hai bên gia đình.
Lễ ăn hỏi

Sau lễ dạm ngõ, nhà trai chọn ngày lành tháng tốt, sửa soạn lễ vật sang nhà gái làm
lễ ăn hỏi. Việc sắm lễ vật của nhà trai tùy theo từng làng nhưng nhìn chung phải có hai
mâm. Một mâm lễ mặn gồm chai rượu, bánh giầy, gà luộc và một mâm trầu cau, bánh
dẻo, trà, bánh cao lâu... Nhà trai làm lễ cáo gia tiên tại nhà trước, sau đó dẫn lễ vật sang
nhà gái. Thứ tự đoàn dẫn gồm: bà mối, bà mẹ, bà dì, bà cô chú rể, tiếp đến là cô gái chưa
chồng đội mâm lễ, chú rể và gia đình, bạn bè.
Tới nhà gái, nhà trai đặt mâm lễ lên bàn thờ gia tiên. Người mai mối có mấy lời thưa
với nhà gái, đại ý: hôm nay ngày lành tháng tốt, nhà trai có cơi trầu, quả cau cùng lễ
vật sang nhà gái bàn chuyện trăm năm. Đại diện nhà gái sẽ tiếp lời, xin nhận lễ ăn hỏi
và mời gia chủ (bố cô dâu, bác trưởng họ gia đình nhà gái) thắp hương kính cáo tiên tổ.

Xong thủ tục nhập gia và thắp hương gia tiên, nhà trai và nhà gái vào việc thách cưới
và xem ngày, định giờ cho hôn lễ. Thông qua bà mối, nhà trai sẽ biết nhà gái thách cưới

(1) Xem Lê Đồng Sơn (Chủ biên): Văn hóa Yên Hưng - Lịch sử hình thành và phát triển, sđd, tr.294.