Page 659 - Trinh bay Dia chi Quang Yen (Ver-2020 online)

Phaàn V: Vaên hoùa - Xaõ hoäi  659

Lễ nhập quan

Đến giờ nhập quan đã định, thân nhân trải chiếu xuống nền nhà, thi hài được
chuyển xuống chiếu để làm lễ khâm liệm. Thông thường vải liệm nhiều hay ít, tốt hay
xấu còn tùy thuộc vào điều kiện từng gia đình. Đồ khâm liệm thường là vải trắng đảm
bảo kín chân, kín tay, kín đầu, kín gót. Đến giờ liệm, kèn trống nổi lên một hồi dài,
người chết được nhập quan. Tùy theo từng địa phương mà nghi lễ nhập quan được tiến
hành khác nhau, có nơi khi khâm liệm phải đánh trống nhưng có nơi lại không đánh
trống. Việc đặt linh cữu và hướng cữu cũng phụ thuộc vào quy định của mỗi làng: làng
Trung Bản (nay thuộc xã Liên Hòa) đặt linh cữu ở gian bên trái; làng Phong Cốc (nay
thuộc phường Phong Cốc) đặt linh cữu tại gian mà người chết nằm khi hấp hối; làng
Hải Yến (nay thuộc phường Yên Hải) có quy định bố chết thì đặt tại gian trái, mẹ chết
thì đặt tại gian phải...

Lập bàn thờ vong
Bàn thờ vong có bài vị và ảnh người quá cố, phía trước là mâm bồng đặt nải chuối,
quả bưởi và bát hương. Hai bên bàn có hai cây chuối non được cắm trong lọ lục bình.

Lễ phát tang

Sau lễ nhập quan, con cháu trong gia đình làm lễ phát tang. Việc mặc áo tang và đội
mũ, thắt khăn tang về cơ bản có sự thống nhất giữa các vùng, số khăn tang và mũ được
làm đủ với số lượng con cháu và được đặt vào chiếc mâm trên hương án. Vị chủ tế làm
lễ, sau đó phát khăn cho con cháu, con cháu trong gia tộc tiến hành đội khăn, mặc áo,
ai vắng mặt thì khăn được để lại trên mâm.

Lễ viếng

Sau khi phát tang, người thân, hàng xóm lần lượt vào viếng, bày tỏ lòng tiếc thương
với người mất và chia buồn cùng gia quyến. Việc phúng viếng nhiều hay ít phụ thuộc
vào mối quan hệ của người tới viếng và người mất cũng như theo tập tục của từng làng.
Trước đây, một số làng tại Quảng Yên có tục lệ: thông gia, người trong xóm làng bắt buộc
phải viếng bằng xôi. Các cỗ xôi được xếp theo hạng và được chia phần biếu lại những
người tới viếng. Tại làng Phong Cốc có quy định nếu có người chết, tất cả những người
cháu gọi người chết bằng chú, bác, cô, dì, cậu (ruột) đều phải mang cỗ xôi đến lễ, người
trong xóm và họ xa thì lễ tiền ...
(1)
Tổ chức truy điệu, đưa tang và hạ huyệt

Trong lễ truy điệu, ông trưởng ban tang lễ đọc điếu văn chia buồn cùng tang quyến,
mọi người tham gia tang lễ để 1 phút mặc niệm tưởng nhớ người quá cố. Sau phút mặc
niệm, gia đình tang chủ cử người đại diện phát biểu cảm ơn làng xóm và ngỏ lời nhờ cậy
mọi người lo giúp công việc còn lại.

Sau khi thống nhất với tang chủ về giờ đưa đám, ông trưởng ban tang lễ phát hiệu lệnh
tập trung để báo với bà con làng xóm và con cháu trong họ tộc sắp đến giờ đưa tang. Mỗi
làng lại có quy định riêng về người khiêng cữu như: làng Vị Dương, Vị Khê (nay thuộc xã
Liên Vị) do họ tộc khiêng, làng Quỳnh Biểu (nay thuộc xã Liên Hòa) do làng khiêng...

(1) Xem Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh: Địa chí Quảng Ninh, tập 3, sđd, tr.508.