Page 660 - Trinh bay Dia chi Quang Yen (Ver-2020 online)

660  Ñòa chí Quaûng Yeân

Tại phường Minh Thành, đám các cụ cao tuổi, con cháu khiêng từ nhà ra sân làm lễ truy
điệu, sau đó 12 người ngoài dòng họ khiêng cữu ra xe kéo.

Trước đây, khi đưa tang có tục “cha đưa, mẹ đón”, nếu người mất là mẹ thì người con
trai trưởng lên trước đòn khiêng và đi giật lùi từ nhà cho đến huyệt chôn ngoài đồng. Đi
sau đòn khiêng là con cháu nội ngoại và thân bằng cố hữu và nhân dân xóm làng. Tại
làng Yên Đông (nay thuộc phường Yên Hải) có tục lệ nếu người mất là cụ ông trên 80
tuổi đoàn rước sẽ có bát biểu, nhị huyền, bát âm; nếu là cụ bà sẽ có các vãi đội cầu theo
nghi thức nhà Phật.

Sau khi rước quan tài tới khu đất đào huyệt, có một hồi lệnh nổi lên báo hiệu đoàn
người dừng lại. Những người khiêng hạ đòn xuống rồi đưa quan tài xuống huyệt. Khi
quan tài đặt xuống đúng vị trí, người con trai trưởng cầm một hòn đất ném xuống huyệt,
mọi người khác cũng ném theo biểu thị ý nghĩa con cháu đắp mộ cho cha mẹ, ông bà. Sau
đó, những người được phân công nhiệm vụ sẽ đắp mộ và phủ lên đó những mảng cỏ. Sau
khi mồ yên mả đẹp, bạn bè con cháu theo thứ tự thắp hương vái người quá cố, tang chủ
có lời cảm tạ dân làng, sau đó mọi người mới ra về.

Xưa kia, tại hầu hết các làng, khi chôn cất xong, tang chủ phải làm cơm mời xóm
làng, mời giáp, làng hoặc phường hiếu. Ở làng Lưu Khê (nay thuộc xã Liên Hòa) có lệ tế
túc lê bản giáp khi làm ma bố mẹ. Ngày đầu, cả xóm đến dựng giáo, dựng rạp giúp và ăn uống.
Ngày thứ hai dành cho cả họ tộc, ngày thứ ba dành cho giáp, ngày thứ tư dành cho làng.
Trong ba ngày dành cho họ, giáp, làng, ngoài cỗ chính, tang chủ còn phải có phần cho
những người đến dự, mỗi người một chiếc bánh giầy . Tại phường Phong Cốc trước đây,
(1)
sau lễ tế trong đám tang, gia chủ phải dọn cỗ mời quan viên. Các mâm cỗ phải theo thứ
bậc từ quan viên tới dân thường, từ ngôi trên tới ngôi dưới. Khi các chức sắc về thì gia
đình phải có quà biếu: nếu cỗ nhất thì phải dành riêng một thủ lợn to, cỗ nhì thì mỗi ông
biếu 1 chân giò, cỗ ba thì biếu 1 khoanh thịt lợn lớn .
(2)
Việc cúng tế trong các ngày tuần tiết

Lễ cúng 3 ngày: Sau 3 ngày kể từ ngày mất, người nhà mặc đồ tang, mang theo
cuốc, xẻng sửa sang lại phần mộ và tiến hành làm lễ. Con cháu chỉ lấy đất đắp vào
những chỗ bị hở và khơi rãnh thoát nước, kiêng động cuốc hay trèo lên mộ. Việc viếng
mộ ngày này không nhất thiết phải đi đông đủ con cháu tang gia mà chỉ cần vài ba người

nhưng bắt buộc phải có trưởng nam hay cháu đích tôn thừa trọng.
Lễ 49 ngày (chung thất): Tại Quảng Yên, nhiều gia đình không tổ chức cúng 49
ngày hoặc nếu có chỉ tổ chức cho người quá cố là nữ. Đến lễ 49 ngày, những gia đình tổ
chức lễ cúng tứ cửu sẽ sắp cỗ mặn cúng tại nhà và mang lễ vật lên chùa lễ cho vong hồn
người chết được mát mẻ.

Lễ 100 ngày (bách nhật): Khi người chết đã được 100 ngày, con cháu làm lễ để cúng
và làm cỗ bàn mời đại diện họ hàng thân thuộc.

(1) Xem Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh: Địa chí Quảng Ninh, tập 3, sđd, tr.509.
(2) Phạm Quốc Long: Lịch sử văn hóa xã Phong Cốc, huyện Yên Hưng, tỉnh Quảng Ninh, tlđd, tr.86.