Page 249 - 206206ebbd60d49765e8b3fbf5adc1e6_1_tmp

Bạch Đằng (938) với Ngô Quyền xưng Vương đóng đô ở Cổ
Loa (939-965), thì đất nước chúng ta mới khởi sự được một
thời kỳ tự chủ lâu dài. Kể từ Triều Ngô, rồi Đinh, Lê, Lý, Trần,
Lê, Nguyễn, chế độ quân chủ Trung Ương tập quyền đã ngự
trị trên dòng lịch sử Việt tộc từ thế kỷ thứ X cho đến giữa thế
kỷ XX (từ năm 939-1945) nhưng theo sử gia Nguyễn Phương,
trong “Việt Nam thời khai sinh” thì Đinh Bộ Lĩnh đã thống
nhất 12 sứ quân đặt tên nước là Đại Cồ Việt. Đây mới chính
là thời kỳ Việt Nam định hình trong thực tế vào thế kỷ thứ 10
(968-980). Dưới thời Bắc thuộc cho đến thời tự chủ, Việt Nam
đã chịu ảnh hưởng Nho giáo sâu đậm và Phật giáo cũng phát
triển nhiều trên đất nước ta vào thời lệ thuộc nhà Đường bên
Trung Quốc.
Ngày 04/11/1857, khi tiếng đại bác của Trung Tướng
Rigault De Genouilly bắn phá vào thành Đà Nẵng, thì gót chân
xâm lăng của đế quốc Pháp chuẩn bị tràn vào đất Việt. Hòa
ước Patenôtre (1884) đã đặt triều đình Huế dưới sự bảo hộ
hoàn toàn của người Pháp. Quan Khâm Sứ Rheinard họp các
quan lại tại tòa khâm Huế làm lễ thủ tiêu cái ấn của nhà Thanh
đã trao cho vua Gia Long khi phong vương. Hành động này
chấm dứt ảnh hưởng của Trung Hoa và mở ra thời kỳ mới:
Thời kỳ Việt Nam lệ thuộc Pháp. Sự chuyển đổi xã hội vào
giai đoạn này thực sự lớn lao, nếu không muốn nói là đã thay
đổi từ cơ bản trong mọi địa hạt của cuộc sống về văn hóa, giáo
dục, xã hội… Nền văn hóa Tây Phương là một nền văn hóa
năng động, còn văn hóa của chúng ta là văn hóa “tĩnh”. Từ
mấy ngàn năm dưới thời phong kiến, quân chủ, nền văn hóa
Việt Nam dù có biến thiên nhưng cái cốt tủy vẫn không lung
lay bởi vì xã hội của chúng ta thời đó là xã hội nông nghiệp, xã
hội tự cung tự cấp, bế quan tự thủ, chưa từng tiếp xúc với nền
văn minh Tây Phương, chỉ giao thiệp với Trung Quốc qua một
thời gian dài Bắc thuộc (hơn 1.000 năm). Bây giờ tiếp xúc với
Tây Phương với nền văn minh tiến bộ, với sức mạnh vật chất
và tư tưởng khoa học phóng khoáng, xã hội “tĩnh” của chúng
ta bị đẩy lùi trước đà tiến vũ bão của văn hóa Tây phương.
Trở lại với câu hỏi của anh NDL, mỗi lần thay đổi thể chế
chính trị thì sự thay đổi đó ảnh hưởng lên đời sống Văn Hóa
của người Việt ra sao? Dĩ nhiên, ảnh hưởng lên nhiều lãnh vực

248 - Ký sự Khúc Quanh Định Mệnh - Lê Đình Cai