Page 119 - Microsoft Word - Tarmoq_texnologiyalari_O˘quv_qo˘llanma_2022

О‘quv-tarbiya jarayonining axborot-metodik ta’minotini amalga oshirishda

axborot-kommunikatsiya texnologiyalarning bajaradigan asosiy vazifasi – ikki

tomonlama muloqotni ta’minlashdir. Teskari aloqasiz, о‘qituvchi va о‘quvchi

orasidagi doimiy muloqotsiz о‘qitish mumkin emas. О‘qitish (mustaqil о‘qishdan

farqli о‘laroq) ta’rifiga muvofiq muloqotli hisoblanadi. Ta’limning kunduzgi

shaklida muloqot imkoniyati о‘quv jarayonini tashkil etish shakli, о‘qituvchi va

о‘quvchining bir joyda va bir vaqtda bо‘lishini taqqozo qiladi.

О‘quv-tarbiya jarayonida foydalanish mumkin bо‘lgan texnologiyalarni

ikki: chat va off-line turlarga ajratish mumkin. Bularning birinchisi haqiqiy vaqtda

axborot almashinishni ta’minlaydi, ya’ni jо‘natuvchi tomonidan yuborilgan

ma’lumot, adresatning kompyuteriga yetgach, о‘sha zahotiyoq mos chiqarish

qurilmasiga jо‘natiladi.

On-line texnologiyalardan dastavval Internet orqali haqiqiy vaqtda matnli

ma’lumotlarni almashinishni amalga oshirish imkoniyatini beradigan ni

eslatishimiz kerak. Eng sodda holda “gap” ikki foydalanuvchi orasida amalga

oshadi. Jamoaviy suhbat uchun maxsus Irc-serverga ulanish zarur. U holda ish

mobaynida foydalanuvchi о‘z oldida ma’lumot yuboruvchisi kо‘rsatilgan

ma’lumotli ekranni kо‘radi. Kо‘pgina dasturlar, shuningdek foydalanuvchilar

ichidan boshqa foydalanuvchilardan ajralgan kimnidur «xususiy» muloqotga

chaqirish imkoniyati mavjud. Chat bilan ishlash uchun juda kо‘p sonda dasturlar

mavjud, masalan mirc. On-line texnologiyaning samaradorligi ayniqsa tarmoqli

seminar mashg‘ulotlar va guruhiy konsultatsiyalarini о‘tkazishda kattadir.

Chat tushunchasi

Chat deganda real vaqt tizimida Internet tarmog‘i orqali xabarlarni tezkor

almashish vositalari va ushbu muloqotni ta’minlab beruvchi dasturiy ta’minot

tushuniladi. Forumlarga nisbatan chat tizimida muloqot qilish va xabarlar

almashish real vaqt tizimida sodir bо‘ladi.

Chat - bu bir vaqtning о‘zida bir necha foydalanuvchining Internet orqali

muloqotidir. Bunda foydalanuvchilar odatda matn yozishish orqali yangiliklar

bilan almashishadi, yoki biror mavzuni muhokama qilishadi, yoki gaplashishadi.

Chat tizimida barcha foydalanuvchilar о‘zaro yozuv kо‘rinishidagi xabarlarni

118